CZŁOWIEK I JEGO ŚWIAT. Biografia ewolucji kulturowej

Człowiek i kultura istnieją w świecie/wszechświecie jako „projekt” ewolucji i własnej w ewolucję interwencji. Interwencje formują środowisko a ludzie stają się świadomi tego procesu usiłując sformułować wizję świata. Znajdują odpowiedzi na wyzwania środowiska, stają przed pytaniem o swoje miejsce w biosferze. Interpretacja wszechświata prowadzi do pytania o odpowiedzialność za istnienie świata i rewizję poglądów o istocie człowieka.

Teza: Człowiek staje się tworząc świat, jego biografia oddaje proces przekształcania życia (natury) w środowisko. Oznacza to rekonstrukcję sprzężenia zwrotnego między kulturą a życiem, w którym cywilizacje stają się czynnikiem ingerującym w ziemski wymiar wszechświata.

Ujęcie tematów w perspektywie historycznej od czasu pojawienia się ludzi do ich osiadłości i ukształtowania cywilizacji oraz w perspektywie archeologicznej, cofając się od współczesnych wyzwań do dziejowych przełomów. W części wstępnej omawiając ewolucję człowieka przypomnimy najnowsze „osiągnięcia” biologii ewolucyjnej i ich ustawiczne korekty dokonywane na gruncie antropologii. Cofając się wstecz przypomnimy problem dziedzictwa ludzkich kultur, związki cywilizacji z kryzysami ekologicznymi i propozycje przyszłości.

Zostaną podjęte m in tematy:

- Człowiek w świecie istniejącym i w Świecie wykreowanym, podstawowe parametry debaty nad wymiarem kosmicznym i wymiarem subatomowym.

- Ewolucja życia i człowieka, dojście do czasu historycznego.

- Geneza cywilizacji (ogień, mowa, osiadły tryb życia, „zdobycze kulinarne”).

- Kultury i wpływ człowieka na ewolucję, problem antropocenu.

- Ewolucyjna geneza wspólnoty ludzkiej (skłonność homo sapiens do tworzenia większych wspólnot – w tle paradygmat tzw. „liczby Dunbara”).

- Ewolucja myśli kosmologicznej jako część samopoznania człowieka, wielość rozwiązań jako droga do wielości cywilizacji.

- Geneza religii, pytanie o homo religiosus. Wielkie religie i wielkie cywilizacje, koncepcje dziejów (cywilizacie osiowe)

- Samo-objawianie Boga (od politeizmu do monoteizmu).

- Geneza nauki, od antropocentryzmu do post-humanizmu?

- Ekosystemowe podejście do kwestii istnienia człowieka i problemu jego odpowiedzialności (problem głodu w obecnym świecie).

- W poszukiwaniu źródeł moralności („teoria fasady” oraz jej alternatywy w interpretacji źródeł moralności)

- Koncepcje eschatologiczne, przyszłość Ziemi, odpowiedzialność w wymiarze planetarnym.

- Koncepcja Gaji a próba ujęcia miejsca człowieka we wszechświecie.

- Religie, filozofie, ideologie i koncepcje naukowe jako produkty ewolucji świata ludzi i narzędzia kreacji świata.

K_W01 K_W10

Student uczy się myślenia w kategoriach czasu historycznego i procesów ewolucyjnych.

Poznaje najważniejsze zjawiska, procesy i wydarzenia, które doprowadziły do powstania człowieka i świata bio- i zoo-.

Przyjmuje spojrzenie na człowieka i otaczający świat jako wynik 4 miliardów lat ewolucji.

K_U01 K_U08

Student zdobywa podstawową wiedzę o najnowszych osiągnięciach metod badań interdyscyplinarnych w naukach humanistycznych, teologicznych i społecznych. Poznaje zależności pomiędzy dyscyplinami humanistycznymi oraz naukami teologicznymi w kontekście filozoficznym i społecznym. Uczestniczy w rozważaniu ekosystemowej wizji świata i w poszukiwaniu rozwiązań jego przyszłości.

K_K03 K_K05

Student ma uporządkowaną wiedzę o podstawowych kierunkach myśli filozoficznej i teologicznej w perspektywie historycznej i współczesnej. Wdraża się do myślenia o świecie w kategoriach cywilizacyjnych i holistycznych.

Tematem będzie ewolucja kulturowa człowieka. Świat ziemski, w którym żyjemy jest w na tyle „dziełem rąk ludzkich”, że możemy przyjąć do rozważenia hipotezę antropocenu. W procesie nazywanym ewolucją życia mieści się pojawienie człowieka a wraz z nim kultury, która w reakcjach z naturą kreuje środowisko. Jakkolwiek dostrzegamy kulturę także w postępowaniu innych żyjących przyjmujemy, że wpływ człowieka na świat czyni go wyjątkowym. Świadomość tego jest zasadniczym elementem zjawiska określanego jako cywilizacja. Ludzie w pewnym momencie, ale choć powszechnie to w różny sposób, związali swe istnienie z aktem Stwórcy. Współcześnie skłaniają się do innych interpretacji, ale zakładamy powszechną zgodę z ewolucją jako procesem autonomicznym. Zajmiemy się natomiast wpływem kultur i cywilizacji na ewolucję i to nie tylko z powodu krytycznego stanu biosfery wiązanego z działaniem człowieka.

Zajmiemy się przede wszystkim wielkimi przełomami i ich konsekwencjami dla zjawiska nazywanego ewolucją kulturową Zadamy pytanie czy i w jaki sposób ewolucja kulturowa doprowadziła człowieka do jego ewolucyjnego sukcesu a w jakiej mierze stała się źródłem zagrożenia dla życia na Ziemi.

Wspólnym dla obu nurtów ewolucji jest środowisko, ponieważ zaczynamy dopiero od „momentu”, w którym ludzka forma życia zaczynała oddziaływać w naturze w sposób prowadzący do jego trwałych przekształceń. Nie przeciwstawiamy kultury naturze, ale trzymamy się poglądu o środowisku jako kulturowo przekształconej naturze. Czy zmiany te są odwracalne? Przez długi czas natura okazywała się „silniejsza”, w ostateczności likwidując ludzką aktywność. Jak się zdaje w koncepcji antropocenu konsekwencje oddziaływania w środowisku mają charakter nieodwracalny. Refleksja nad tym oddziaływaniem będzie jednym z naszych zadań.

Dyskusję nad znaczeniem ewolucji kulturowej zaczynamy od pojawienia się kultur a kończymy wraz z pytaniem, czy ratunkiem dla życia jest eliminacja człowieczeństwa i pojawienie się nowej postaci życia. Celowość rozważenia swego rodzaju biografii człowieka zasadza się na przekonaniu o ludzkiej zdolności do refleksji, a tym samym do szukania takiej zmiany postępowania, która potrafi zapobiec katastrofie.

Człowiek i kultura istnieją w świecie/wszechświecie jako projekt ewolucji i własnej w ewolucję interwencji. Formują środowisko i stają się świadomi tego procesu usiłując sformułować wizję świata. Znajdują odpowiedzi na wyzwania środowiska, stają przed pytaniem o swoje miejsce w biosferze Interpretacja wszechświata prowadzi do pytania o odpowiedzialność za istnienie świata i rewizję poglądów o istocie człowieka.