Gwiezdny pył-meteoryty-wnętrze Ziemi
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 1300-WGPMWZ-OG |
Kod Erasmus / ISCED: |
07.302
|
Nazwa przedmiotu: | Gwiezdny pył-meteoryty-wnętrze Ziemi |
Jednostka: | Wydział Geologii |
Grupy: |
Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim Przedmioty ogólnouniwersyteckie ścisłe Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wydziału Geologii |
Punkty ECTS i inne: |
2.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | ogólnouniwersyteckie |
Skrócony opis: |
Wykład stanowi rozbudowany wstęp do zagadnień związanych ze ukształtowaniem się i rozwojem składu chemicznego Kosmosu, ze szczególnym uwzględnieniem Układu Słonecznego. Prezentowane tematy obejmują: 1) „gwiezdny pył” – synteza pierwiastków w gwiazdach, materiał presolarny, procesy rozdziału pierwiastków pomiędzy fazy tworzące mgławicę, z której utworzył się Układ Słoneczny, 2) „meteoryty” – systematyczny przegląd składu chemicznego obiektów pozaziemskich (Słońce, meteoryty, asteroidy, Księżyc, Mars), wykorzystanie narzędzi geochemicznych do badań procesów zachodzących na wczesnych etapach istnienia Układu Słonecznego, 3) „wnętrze Ziemi” – skład chemiczny całej Ziemi, jądra, płaszcza i skorupy ziemskiej, hipotezy wyjaśniające obecnie obserwowane zróżnicowanie składu chemicznego wewnętrznych geosfer, współczesne poglądy na powstanie i rozwój skorupy ziemskiej. |
Pełny opis: |
1. Niezbędne zagadnienia wstępne: atom, promień jonowy, elektroujemność, potencjał jonowy, podział pierwiastków, układ okresowy, klasyfikacja geochemiczna pierwiastków, izotopy i nuklidy, rozpad promieniotwórczy, procesy rozpadu jądrowego (rozpad alfa, beta, wychwyt elektronu, procesy syntezy jądrowej). 2. Procesy powstawania pierwiastków: Model Wielkiego Wybuchu, nukleosynteza w gwiazdach mało- i średniomasywnych, nukleosynteza w gwiazdach masywnych, chemiczny rozwój Galaktyki. 3. Częstości pierwiastków w Kosmosie i w Układzie Słonecznym: oszacowanie składu chemicznego Słońca, skład chemiczny meteorytów i znaczenie meteorytów typu CI, częstości pierwiastków i izotopów w Układzie Słonecznym, zróżnicowanie chemiczne pomiędzy Słońcem i Kosmosem. 4. Ziarna presolarne. 5. Meteoryty: podział meteorytów, meteoryty prymitywne i zdyferencjowane, budowa i skład meteorytów chondrytowych, klasyfikacja chondrytów, meteoryty niechondrytowe (achondryty pierwotne i magmowe, meteoryty żelazne i kamienno-żelazne), chondryty księżycowe i marsjańskie. 6. Planetezymale bezwodne i uwodnione: Asteroidy i meteoryty, skład chemiczny i termiczna ewolucja bezwodnych asteroid, struktura pasa asteroid, obiekty zawierające lód, skład chemiczny komet, zmienione meteoryty. 6. Chronologia i kosmochemiczne modele powstania i rozwoju wczesnego Układu Słonecznego: Środowisko tworzenia się Słońca, wiek i chronologia wczesnego Układu Słonecznego, akrecja obiektów macierzystych dla meteorytów, struktura i procesy zachodzące w dysku akrecyjnym, akrecja i skład chemiczny planet, powstanie planet typu ziemskiego oraz planet zewnętrznych. 7. Księżyc i Mars: Przebieg badań kosmicznych Księżyca, skład chemiczny płaszcza i jądra Księżyca, geochemiczny rozwój Marsa, znaczenie i wpływ badań Księżyca i Marsa na rozwój badań Ziemi. 8. Jądro ziemskie Struktura jądra ziemskiego, strefa D”, badania jądra ziemskiego (dane bezpośrednie, pośrednie, założenia teoretyczne), skład chemiczny jądra wewnętrznego i zewnętrznego (pierwiastki główne, obecność pierwiastków lekkich i radioaktywnych), szacowanie i ustalanie składu chemicznego jądra (dane meteorytowe, modele powstania Ziemi, planetarna krzywa lotności), czas powstania jądra, jądro i granica jądro-płaszcz. 9. Płaszcz ziemski Struktura i skład mineralogiczny płaszcza ziemskiego, przejścia fazowe w płaszczu, modele obiegu materii w płaszczu, znaczenie bazaltów wysp oceanicznych i stref subdukcji dla heterogenicznej natury płaszcza, skład pierwiastkowy i izotopowy płaszcza (pierwiastki niedopasowane, izotopy Pb, Nd, Sr i He), obecność i rola pióropuszy płaszcza w ustaleniu się obecnego składu chemicznego płaszcza). 10. Skorupa ziemska (zarys) Struktura skorupy ziemskiej, skład chemiczny skorupy oceanicznej i kontynentalnej, utworzenie się i wzrost skorupy kontynentalnej, procesy wietrzenia minerałów skałotwórczych i ich znaczenie w obiegu pierwiastków. wykład 30 godzin samodzielna praca studenta ok. 20 godzin razem ok. 50 godzin |
Literatura: |
McSween H.Y., Huss G.R.: Cosmochemistry. Cambridge University Press. Meteorites and cosmochemical processes. Treatise on Geochemistry, vol. 1. Planets, asteroids, comets and the Solar System. Treatise on Geochemistry, vol. 2 The mantle and core. Treatise on Geochemistry. Vol. 3. The Crust. Treatise on Geochemistry, vol. 4. White W.M.: Geochemistry. Willey- Blackwell Richardson S.M., McSween H.Y.: Geochemistry. Pathways and Processes. Prentice Hall. Anderson D.L.: New Theory of the Earth. Cambridge University Press. Cox P.A.: The Elements on Earth. Inorganic Chemistry in the Environment. Oxford University Press. |
Efekty uczenia się: |
K_W01 – ma wiedzę na temat procesów i czynników kształtujących Ziemię w zakresie geologii czwartorzędu, geomorfologii, stratygrafii, sedymentologii, paleontologii, geochemii, mineralogii, petrologii, geologii złóż K_W02 – zna metody pozyskiwania i opracowywania materiałów geologicznych do celów zawodowych z wykorzystaniem technik komputerowych, poznaje metody i narzędzia do tworzenia różnorodnych modeli geologicznych w oparciu o bazy danych K_W06 – zna nowoczesne instrumentalne metody analityczne wykorzystywane w badaniach substancji mineralnych i organicznych, zna zalety i ograniczenia poszczególnych metod , zna znaczenie badań empirycznych w rekonstrukcji środowisk przyrodniczych K_W08 – ma wiedzę w zakresie specjalistycznych programów komputerowych, zna zasady metodyczne modelowania geologicznego, ma wiedzę w zakresie planowania badań w celach modelowych, zna zasady schematyzacji warunków geologicznych dla potrzeb modelowych K_W09 – ma wiedzę na temat warunków geologicznych Polski w podziale regionalnym, w tym: regionalizację geologiczną Polski, piętra strukturalne, historię basenów sedymentacyjnych, obszary występowania złóż, ma wiedzę na temat budowy geologicznej wybranych regionów na świecie oraz treści seryjnych i specjalistycznych map geologicznych K_W10 – ma wiedzę na temat doboru i wykonania specjalistycznych badań laboratoryjnych i dokumentacyjnych w badaniach różnych typów skał; ma wiedzę o procesach sedymentacyjnych, tektonicznych i diagenetycznych zachodzących w różnych typach skał K_W11 – zna sposoby pozyskiwania i rozliczania funduszy na realizację badań;. zna regulacje prawne w zakresie poszukiwania i wydobywania kopalin oraz wykonywania prac geologicznych, unormowanych prawem geologicznym i górniczym, ustawą o ochronie i kształtowaniu środowiska, prawem wodnym i innymi aktami prawnymi, zna zasady procesu koncesyjnego oraz zasady postępowania administracyjnego w zakresie działalności geologicznej, zna skutki nieprzestrzegania zasad ochrony praw własności intelektualnej; zna metody rozwoju własnej przedsiębiorczości K_W13 – posiada wiedzę nt. zasad planowania badań z wykorzystaniem technik i narzędzi badawczych dostępnych w jednostce a także poza nią. zna również zasady bezpieczeństwa jakie obowiązują w trakcie prac w laboratorium oraz w trakcie pobytu w terenie K_W14 – ma pogłębioną wiedzę o powiązaniach dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów z innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi obszaru albo obszarów, z których został wyodrębniony studiowany kierunek studiów, pozwalającą na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin naukowych K_U02 – korzysta z zasobów internetowych danych geologicznych, potrafi dokonać ich weryfikacji, wykorzystuje do obliczeń geologicznych proste oraz zaawansowane programy komputerowe, interpretuje wyniki obliczeń w sposób opisowy lub graficzny K_U01 – stosuje zaawansowane techniki badań laboratoryjnych, umie posługiwać się sprzętem laboratoryjnym, podstawową i zaawansowaną aparaturą badawczą K_U03 – umie określić genezę złoża surowców mineralnych, procesy prowadzące do jego powstania i wykorzystanie określonych surowców w celach naukowych i przemysłowych K_U04 – umie samodzielnie zanalizować zgromadzony materiał naukowy, zinterpretować otrzymane wyniki badań i wyciągnąć stosowne wnioski w oparciu o własne doświadczenia i najnowsze dane literaturowe K¬_U06 – potrafi zwięźle scharakteryzować warunki geologiczne poszczególnych rejonów Polski i wybranych regionów świata, umie porównać obszary Polski pod względem zasobności w złoża surowców mineralnych i skalnych, potrafi wyjaśnić genezę w nawiązaniu do historii geologicznej rozwoju danego obszaru i jego budowy geologicznej K_U07 – umie opisać budowę wewnętrzną skały, zanalizować procesy prowadzące do jej powstania, środowisko geotektoniczne i procesy przeobrażeń, umie określić termodynamiczne warunki konieczne do powstawania określonych typów skał K_U09 – zna i stosuje prawo geologiczne i górnicze oraz akty prawne związane z działalnością geologiczną, wykazuje umiejętność projektowania prac w celu obliczania zasobów złóż kopalin użytecznych, zna podstawy prawidłowej gospodarki surowcowej i jej aspekty ekonomiczne K_U10 – planuje empiryczne badania terenowe (rodzaj badań, kolejność, terenowa weryfikacja wyników) i kwerendę archiwów terenowych w celu pozyskania materiałów do osiągnięcia zamierzonego efektu naukowego lub praktycznego, wybiera punkty badawcze, pobiera próbki (wody, gruntu, skały) lub okazy wg odpowiednich technik K_U11 – ma umiejętność studiowania fachowej literatury polskiej i światowej oraz materiałów niepublikowanych, posiada umiejętności językowe na poziomie B2+, zdobyte poprzez korzystanie z anglojęzycznej literatury podczas przygotowywania się do seminariów oraz pisania pracy magisterskiej; ma umiejętność samodzielnego wyciągania wniosków i wykorzystania w pracy badawczej K_K01 – Absolwent jest gotów do ciągłego podnoszenia swoich zawodowych kompetencji oraz znajdowania nowych technologii w celu rozwiązywania problemów badawczych poprzez zapoznawanie się z literaturą fachową i aktami prawnymi K_K02 – współdziała w grupach tematycznych na zajęciach terenowych oraz podczas grupowych zajęć kameralnych K_K04 – realizując geologiczne zadania badawcze umie zidentyfikować problemy i zaproponować właściwe sposoby ich rozwiązania K_K05 – potrafi przedstawić i wyjaśnić społeczne i środowiskowe aspekty praktycznego stosowania zdobytej wiedzy i umiejętności, także w zakresie istniejącego ryzyka i możliwych zagrożeń środowiskowych K_K07 – wykazuje odpowiedzialność za bezpieczeństwo swoje i innych podczas prac laboratoryjnych, w czasie kursów terenowych i na praktykach zawodowych K_K09 – jest przygotowany do podjęcia pracy zawodowej związanej z wybranym kierunkiem |
Metody i kryteria oceniania: |
zaliczenie może odbywać się w formie ustnej lub pisemnej - w zależności od liczebności grupy; forma pisemna (sprawdzian pisemny/egzamin) składa się z pytań wielokrotnego wyboru lub pytań otwartych; test jest przeprowadzany zdalnie lub stacjonarnie za pośrednictwem platformy cyfrowej Kampus lub Google Classroom |
Praktyki zawodowe: |
brak |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-01-28 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR WYK
CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin, 20 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Sławomir Ilnicki | |
Prowadzący grup: | Sławomir Ilnicki | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/25" (w trakcie)
Okres: | 2024-10-01 - 2025-01-26 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin, 20 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Sławomir Ilnicki | |
Prowadzący grup: | Sławomir Ilnicki | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.