Monitoring środowiska i bioindykacja

obowiązkowe

Celem zajęć będzie poznanie metod dostarczających informacji o stanie środowiska na przykładzie oceny skażeń środowiskowych za pomocą monitoringu aparaturowego i biomonitoringu.

Treść zajęć: Cele i zasady monitoringu, monitorowanie kompleksowe. Systemy i techniki pomiarowe w monitoringu środowiska. Podstawowe wskaźniki i dopuszczalne normy stanu środowiska - powietrza, wody i gleby. Reprezentatywność laboratoriów, kalibracja i interkalibracja metodyk, certyfikacja materiałów odniesienia, archiwizacja prób, banki gatunków i materiałów środowiskowych. Monitoring powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych oraz osadów, gleby i gruntów. Monitoring skażeń promieniotwórczych. Ocena stanu środowiska na podstawie występowania specyficznych gatunków oraz zmian ilościowych składników biocenozy. Gromadzenie i opracowywanie danych z monitoringu. Sieć monitoringu polskiego - powiązania z monitoringiem europejskim i światowym. Celem zajęć będzie poznanie metod dostarczających informacji o stanie środowiska na przykładzie oceny skażeń środowiskowych za pomocą monitoringu aparaturowego i biomonitoringu.

Treść zajęć: Cele i zasady monitoringu, monitorowanie kompleksowe. Systemy i techniki pomiarowe w monitoringu środowiska. Podstawowe wskaźniki i dopuszczalne normy stanu środowiska - powietrza, wody i gleby. Reprezentatywność laboratoriów, kalibracja i interkalibracja metodyk, certyfikacja materiałów odniesienia, archiwizacja prób, banki gatunków i materiałów środowiskowych. Monitoring powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych oraz osadów, gleby i gruntów. Monitoring skażeń promieniotwórczych. Ocena stanu środowiska na podstawie występowania specyficznych gatunków oraz zmian ilościowych składników biocenozy. Gromadzenie i opracowywanie danych z monitoringu. Sieć monitoringu polskiego - powiązania z monitoringiem europejskim i światowym. Celem zajęć będzie poznanie metod dostarczających informacji o stanie środowiska na przykładzie oceny skażeń środowiskowych za pomocą monitoringu aparaturowego i biomonitoringu.

Proponowany zestaw zajęć:

I. Monitoring aparaturowy w badaniach: 1. skażenia wód i gleb azotanami i azotynami, 2. skażenia gleb radionuklidami, 3. skażenia wód, osadów dennych i gleb metalami ciężkimi.

II Bioindykacja. Wybrane biologiczne metody oceny skażenia środowiska: 1. Bioindykatory wykorzystywane w teście typu skala gatunków (w zależności od stopnia zanieczyszczenia środowiska obecność lub brak gatunków wrażliwych) na przykładzie skali porostowej oceniającej stopień zanieczyszczenia powietrza, 2. Bioindykatory wskazujące rodzaj zanieczyszczenia przez zmianę morfologii organów na przykładzie zmian morfologicznych i cytologicznych roślin pod wpływem skażenia ołowiem (testy toksyczności i tolerancji, uszkodzenia wewnątrzkomórkowe), 3. Indykatory behawioralne na przykładzie zmian zachowania ryb akwaryjnych w zależności od stopnia skażenia wybranymi typamiksenobiotyków, 4. Bioindykatory akumulatorowe jako przykład organizmów posiadajacych zdolność kumulowania substancji toksycznych w swoim ciele: a) Kumulacja wybranych metali ciężkich w mchach eksponowanych na obszarach o różnym stopniu skażenia. b) Kumulacja wybranych metali ciężkich w piórach ptaków z rejonów o różnym stopniu skażenia. c) Dżdżownice - bioindykatory skażenia polichlorowanymi dwufenylami

Toksykologia; pod redakcją Witolda Seńczuka: Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 2002

Ekotoksykologia. Rośliny, gleby, metale ; red. Małgorzata Wierzbicka, Uniwersytet Warszawski, 2015

Promienie Niezgody: Urban, Bazała, Kuthan; Koło Naukowe Radiobiologii, Warszawa 2003

Ochrona Środowiska - Księga eko-testów do pracy w szkole i w domu: Manfred Hafner, 1993, ISBN 83-900724-0-8

1. Poznanie terminologii związanej z monitoringiem środowiskowym i bioindykacją (K_W02 Os1).

2. Rozpoznanie na czym polega etyka badawcza i znaczenie monitoringu środowiska dla bezpiecznego funkcjonowania społeczeństwa, zna mające zastosowanie akty prawne i normy (K_W08 Os1).

3. Poznanie najnowszych metod eksperymentalnych i urządzeń badawczo-pomiarowych stosowanych w monitoringu środowiska i bioindykacji (K_W03 Os1).

4. Nabycie umiejętności planowania doświadczeń i praktycznego zastosowania metod badawczych, technik analitycznych i testów niezbędnych w monitoringu środowiska przyrodniczego i bioindykacji skażeń (K_U03 Os1; K_U04 Os1).

5. Nabycie umiejętności planowania, przeprowadzenia i interpretacji wyników badań jakości środowiska na danym terenie (K_U07 Os1).

Efekty kształcenia dla programu studiów obowiązującego od roku akademickiego 2018/2019:

Poznanie terminologii związanej z monitoringiem środowiskowym i bioindykacją.

Rozpoznanie na czym polega etyka badawcza i znaczenie monitoringu środowiska dla bezpiecznego funkcjonowania społeczeństwa, zna mające zastosowanie akty prawne i normy.

Poznanie najnowszych metod eksperymentalnych i urządzeń badawczo-pomiarowych stosowanych w monitoringu środowiska i bioindykacji.

Nabycie umiejętności planowania doświadczeń i praktycznego zastosowania metod badawczych, technik analitycznych i testów niezbędnych w monitoringu środowiska przyrodniczego i bioindykacji skażeń.

Nabycie umiejętności planowania, przeprowadzenia i interpretacji wyników badań jakości środowiska na danym terenie.

Zaliczenie ćwiczeń dokonywane jest na podstawie aktywnego udziału w zajęciach lub zaliczenia kolokwium (w formie testu jednokrotnego wyboru lub testu pisemnego); forma zaliczenia zależy od prowadzącego dany blok ćwiczeniowy (zajęcia składają się z 4 bloków tematycznych).

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń. Egzamin, z zależności od prowadzącego blok tematyczny, ma formę testu jednokrotnego wyboru lub testu opisowego. Warunkiem zdania egzaminu jest zaliczenie min. trzech z czterech części, odpowiadającym poszczególnym blokom tematycznym oraz uzyskanie sumarycznie 60% punktów.