Antropogeniczne przekształcenia szaty roślinnej

fakultatywne

Student powinien posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu botaniki i ochrony przyrody.

w sali

Przejawy i mechanizmy synantropizacji szaty roślinnej - ubożenie rodzimej flory i roślinności, inwazje roślinne, specyfika szaty roślinnej miasta (czasowe i przestrzenne aspekty przemian we florze miasta, flora i roślinność specyficznych siedlisk miejskich). Związek historii i funkcji miasta z warunkami przyrodniczymi (na przykładzie Warszawy i Kazimierza Dolnego), rozwój rolnictwa a kształtowanie się szaty roślinnej (rośliny uprawne i towarzyszące im chwasty - zmiany w czasie i przestrzeni), miejsce roślin w rozwoju duchowej i materialnej kultury człowieka.

Fotogaleria na stronie Zakładu Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska: http://www.zerios.uw.edu.pl/galerie/75-antropogeniczne-przeksztalcenia-szaty-roslinnej

Przejawy i mechanizmy synantropizacji szaty roślinnej:

- ubożenie rodzimej flory i roślinności. Migracje roślin stymulowane przez człowieka;

- specyfika przestrzenna struktury szaty roślinnej miasta;

- rozwój rolnictwa a kształtowanie się szaty roślinnej, historia rolnictwa, centra pochodzenia roślin uprawnych, zmiany w zestawie roślin uprawnych, czasowa i przestrzenna dynamika flory synantropijnej.

Rośliny w krajobrazie kulturowym:

- związek historii i funkcji miasta z warunkami przyrodniczymi (na przykładzie Warszawy i Kazimierza Dolnego),

- specyfika flory i roślinności siedlisk segetalnych, zmiany zasad doboru roślin w założeniach ogrodowych na przestrzeni wieków,

- motywy roślinne w architekturze (znaczenie symboliczne roślin w różnych epokach, stylizacja jako czynnik utrudniający identyfikację gatunków).

Literatura uzupełniająca (dla zainteresowanych):

1. Faliński J.B. 2004. Inwazje w świecie roślin: mechanizmy, zagrożenia, projekt badań. Phytocoenosis 16. Seminarium Geobotanicum 10: 3-31.

2. Jackowiak B. 1999. Modele ekspansji roślin synantropijnych i transgenicznych. Phytocoenosis 11. Seminarium Geobotanicum 6: 4-20.

3. Sudnik-Wójcikowska B. 1998. Czasowe i przestrzenne aspekty procesu synantropizacji flory. Wydaw. Uniw. Warsz., Warszawa.

4. Sudnik-Wójcikowska B., Koźniewska B. 1988. Słownik terminów z zakresu synantropizacji szaty roślinnej. Wydaw. Uniw. Warsz, Warszawa.

5. Celka Z. 2005. Relikty dawnych upraw we współczesnej florze Polski. W: Wasylikowa K., Lityńska-Zając M., Bieniek A. Roślinne ślady człowieka. Botanical Guidebooks 28: 281-296.

6. Lityńska-Zając M. 2005. Chwasty w uprawach roślinnych w pradziejach i wczesnym średniowieczu. Inst. Archeologii i Etnologii PAN, Kraków.

7. Lityńska-Zając M., Wasylikowa K. 2005. Przewodnik do badań archeobotanicznych. Wydaw. Sorus, Poznań.

8. Wasilewski M. 2005. Udomowienie roślin w Nowym Świecie. Wiad. Bot. 49, 1-2: 19-37.

9. Zohary D., Hopf M. 2004. Domestication of plants in the Old World. Oxford Univ. Press, New York.

10. Falkowski J., Ostrowicki J. 2001. Geografia rolnictwa świata. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa.

11. Hobhouse P. 2005. Historia ogrodów. Arkady, Warszawa.

12. Majdecki L., Majdecka-Strzeżek A. 2008. Historia ogrodów, t. 1-2. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa.

13. Podbielkowski Z., Sudnik-Wójcikowska B. 2003. Słownik roślin użytkowych. PWRiL, Warszawa.

WIEDZA

Student posługuje się podstawową terminologią z zakresu synantropizacji szaty roślinnej.

Ma wiedzę w zakresie najważniejszych problemów ochrony przyrody oraz zna ich powiązania z innymi dyscyplinami przyrodniczymi.

Zna globalne problemy ochrony środowiska oraz zagadnienia dotyczące antropogenicznych zmian w szacie roślinnej.

Opisuje aktualne problemy cywilizacyjne związane z koniecznością godzenia rozwoju gospodarczego z wymogami ochrony środowiska.

UMIEJĘTNOŚCI

Analizuje przyczyny zagrożeń środowiska i różnorodności biologicznej oraz potrafi ocenić skuteczność różnych działań zaradczych.

Potrafi rozpoznać i wyjaśnić podstawowe problemy związane z gospodarowaniem zasobami naturalnymi.

Potrafi opracować i zaprezentować zagadnienia związane z ochroną środowiska oraz wykorzystuje język naukowy w dyskusjach i pracach pisemnych.

Potrafi samodzielnie studiować poleconą literaturę i korzystać z zasobów internetowych.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

Wykazuje potrzebę stałego aktualizowania wiedzy o środowisku oraz krytycznie analizuje informacje pojawiające się w środkach masowego przekazu, zestawia je z danymi z literatury fachowej i wyciąga odpowiednie wnioski.

Rozumie konieczność stosowania zasad zrównoważonego rozwoju w życiu codziennym i w gospodarce oraz odczuwa potrzebę respektowania tych zasad.

Warunki zaliczenia przedmiotu:

- frekwencja na zajęciach - co najmniej 85%;

- aktywne uczestnictwo w zajęciach, pozwalające na pozytywną ocenę wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, opisanych w sylabusie jako przedmiotowe efekty kształcenia.

Szczegółowe warunki zaliczenia zajęć - ocena na podstawie pisemnego opracowania (50%) i ustnej prezentacji (50%) na zadany temat.