Kultura Psychiatryzacji. Od depresji po neuroróżnorodność

fakultatywne

Niniejsze zajęcia stanowią wprowadzenie do interdyscyplinarnego, społeczno-kulturowego spojrzenia na psychiatrię i zdrowie psychiczne, w szczególności tak dziś powszechne dziś zjawisko depresji i pojęcie neuroróżnorodności, Są zarazem wprowadzeniem do krytycznych badań nad zdrowiem psychicznym, dzięki którym, przyglądając się zjawisku „zaburzeń” możemy dowiedzieć się więcej o społeczeństwach i kulturach, w których występują, warunkach egzystencjalnych, jakie stwarzają, oraz postawić pytania o naturę współczesnego technokapitalizmu.

Depresja i neuroróżnorodność, np. w postaci spektrum autyzmu czy ADHD, pojawiają się na przecięciu procesów psychologicznych, biologicznych, społecznych, kulturowych i ekonomicznych. Ich opis i zrozumienie wymagają połączenia różnych perspektyw. Nasze podejście będzie zatem interdyscyplinarne, choć oparte głównie na analizie kulturowej i społecznej. Przyjrzymy się wybranym historycznym i kulturowym formom „niezdrowia psychicznego”, sposobom ich doświadczania, kategoryzacji, leczenia i całej ich społecznej konstrukcji. Zajmiemy się związkami między zdrowiem psychicznym a warunkami materialnymi i imaginarium symbolicznym. Zastanowimy się nad przyczynami rozpowszechnienia wspomnianych kategorii diagnostycznych, przemianami ich form i znaczeń na tle innych procesów społecznych. Czytać będziemy głównie, ale nie tylko teksty z dorobku antropologii i pokrewnych jej dziedzin. Format zajęć – konwersatorium – łączyć będzie dyskusje i elementy wykładu oraz prezentacje studenckie, a formą zaliczenia będą samodzielne mini-projekty badawcze.

***Tentative*** overview of planned course literature:

[changes will reflect a greater emphasis on neuroatypicality]

1. Introduction – what's wrong with us?

- Rose, Nicolas. 2006. “Disorders without borders. The expanding scope of psychiatric practice” BioSocieties

- Davies, James. 2021. Sedated. How Modern Capitalism Created our Mental Health Crisis. (excerpts)

2. Psychiatric histories

- Shorter, Edward. 2009. Before Prozac. excerpts

3. Antipsychiatric histories

- Szasz, Thomas. The Myth of Mental Illness, excerpts

- Foucault, Michel. Madness and Civilization / Discpipline and Punish, excerpts

- [Kazimierz Jankowski, Od psychiatrii biologicznej...]

- Cohen, Bruce. 2018. „Introduction” in: Routledge International Handbook of Critical Mental Health

4. What “is” depression – an interdisciplinary perspective

- Lewis, Bradley. 2012. Depression. Integrating Science, Culture, and Humanities.

- Sokół, Grzegorz. 2023. Working Through What Is. Ch.3. / 2021 “Prawdziwa depresja I paternalism kliniczny.” LUD

- DSM-5, ICD-10 diagnostic definitions

- Metzl / Chodoff, open essays on Medicalization

5. Depression and cross-cultural psychiatry

- Kleinman & Good. 1985. Culture and Depression, chs by Schieffelin (New Guinea), Obeyesekere (Sri Lanka), Good & Good (Iran).

6. A Western history: from Acadia to Melancholia to Prozac

- Jackson, Stanley. 1985. “Acedia the Sin…” in Culture and Depression

- Radden, Jennifer, ed. 2000. The Nature of Melancholia. From Aristotle to Kristeva (excerpts)

- Lawlor, 2012, From Melancholia to Prozac, excerpts / Jansson, From Melancholia to Depression

7. Psychologies

- Freud, Sigmund. “Mourning and Melancholia”, “Loss” in: The Standard Edition;

- Beck, Aaron.

- Klein, Melanie. “The Depressive Position” (in Radden)

- Rose, Nicolas. 1998. Inventing Our Selves. Psychology, Power and Personhood (excerpts).

8. Diagnosing gender

- Metzl, Jonathan. 2003. Prozac on the Couch. Prescribing Gender in the Era of Wonder Drugs (exceprts)

- Showalter, Elaine. 1985. The Female Malady. Women, madness, and English culture, 1830–1980

- Galasinski, Dariusz. 2008. Men’s Discourses of Depression.

9. Normalcy and pathology.

- Horwitz and Wakefield, 2007. The Loss of Sadness

- Rose, Nicolas. 2010. “Normality and pathology in a biomedical age”

- Benedict, Ruth. “Anthropology and the Abnormal”

Recommended:

- Canguilhem, The Normal and the Pathological; (Margree, 2003 “Normal and Abnormal”)

10. Depression and Disability

- Davis, Lennard. 2015. “Depression and Disability” in The End of Normal.

11. A global epidemic

- Watters, Ethan. 2010. Crazy Like Us.

- Kitanaka, Junko. 2012. Depression in Japan.

- Zhang, Li. 2020. Anxious China

- Lakoff, Andy. “Anxieties of Globalization. Antidepressant Sales and Economic Crisis in Argentina.”

12. Serotonin!

- Debating the serotonin theory – Healy, David. The Antidepressant Era or Let Them Eat Prozac;

- Moncrieff, 2009, “The myth of the chemical cure”; 2022, “The serotonin theory of depression”

13. Pharmaceutical cultures

- Jenkins et al., The Pharmaceutical Person, selected chs

- Petryna et al., Global Pharmaceuticals, selected chs.

- Martin, Emily. “Pharmakon”

- Dumit, Drugs for Life

14. Socialism and postsocialism

- Skultans, “The appropriation of suffering”

- Matza, Tomas. 2018. Shock Therapy. Psychology, Precarity and Well-Being in Postsocialist Russia.

- Sokół, Working Through What Is, ch 1

15. Depression and capitalism

- Rose, 2018. Our Psychiatric Future ch 3;

- Fisher, Mark. 2009, Capitalist Realism (excerpts)

- Cohen, Bruce. 2016. Psychiatric Hegemony

Po zakończeniu zajęć student/-ka:

W zakresie wiedzy:

- Rozumie różnorodność czynników składających się na kategoryzację zdrowia i zdrowia psychicznego oraz zna narzędzia, jakie oferują badania interdyscyplinarne i społeczno-kulturowe do ich analizy - K_W01, 02, 03, 04

W zakresie umiejętności:

- potrafi stworzyć własny projekt badawczy na temat związany z tematyką zajęć i przedstawić wyniki swoich badań przed publicznością oraz w formie pisemnej K_U03, 04, 06, 07

W zakresie kompetencji spolecznych:

- rozumie uwarunkowania historyczno-kulturowe oraz różnorodność kategorii zdrowia psychicznego i jego roli w społeczeństwie, K_K07, 08, 10

Ocena końcowa składa się z kilku elementów w następujących proporcjach:

Udział (przygotowanie do zajęć, udział w dyskusji na zajęciach) – 40%

Projekt końcowy – 40%

Prezentacja zajęć – 20%

Zakończenie kursu następuje po spełnieniu wszystkich wymagań kursu (udział, prezentacja i praca końcowa)