Prawo rzymskie i tradycja romanistyczna [2200-1P005S] Rok akademicki 2022/23
Ćwiczenia, grupa nr 16

Podręcznik:

- W. Dajczak, T. Giaro, F. Longchamps de Bérier, Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, 3 wydanie (2018)

Pomocniczo z zakresu prawa zobowiązań

- W. Wołodkiewicz, M. Zabłocka, Prawo rzymskie. Instytucje, 6 wydanie (2014)

- R. Zimmermann, The Law of Obligations: Roman Foundations of the Civilian Tradition, 2 wydanie (Oxford 1996)

Żródła:

- Gajus, Instytucje, 1982 (Tłum. C. Kunderewicz) lub

- Gai Institutiones, 2004 (Tłum. W. Rozwadowski),

- Instytucje Justyniana, 1986 (Tłum C. Kunderewicz),

- Digesta Iustiniani – Digesta Justyniańskie. Tekst i przekład, 2013-2017, tomy I-VII.2

- J. Rominkiewicz, E. Szymoszek, I. Żeber, Prawo rzymskie - teksty źródłowe do ćwiczeń, 3 wydanie (1998)

Materiały pomocnicze:

- W. Dajczak, T. Giaro, F. Longchamps de Bérier, Warsztaty prawnicze. Prawo rzymskie, 2013

- A. Kacprzak, J. Krzynówek, F. Longchamps de Bérier i J. Urbanik, 565 Zagadek z prawa rzymskiego, wydanie 2 (2002)

Inna dodatkowa literatura podawana jest na udostępnianych studentom prezentacjach i w miarę możliwosci udostępniana jest w formie elektronicznej (pliki w formacie PDF) na uniwersyteckiej platformie Kampus.

OBA SEMESTRY

1. Informacje ogólne. Pojęcie i podziały prawa

Podręcznik: Rozdział 1 (do samodzielnej powtórki)

W. DAJCZAK, Problem „ponadczasowości” zasad prawa rzymskiego. Uwagi w dyskusji o „nowej europejskiej kulturze prawnej”, Zeszyty Prawnicze UKSW 5.2 (2005 r.), s. 7-22.

E. BORKOWSKA-BAGIEŃSKA, Wpływ kodyfikacji prawa cywilnego na poziom kultury prawnej społeczeństw, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny nr 1/2011, s. 151-156.

2. Czynności prawne, oświadczenie woli i jego wady (cz. I)

Podręcznik: Rozdziały 2.1.1–2.1.4

3. Czynności prawne, oświadczenie woli i jego wady (cz. II). Zdolność prawna. Osoby prawne.

Podręcznik: Rozdziały 2.1.1–2.1.4; Rozdziały 3.1.1–3.1.2; Rozdział 3.1.4

4. Zastępstwo w obrocie prawnym.

Podręcznik: Rozdziały 2.1.5

5. Zdolność do czynności prawnych

Podręcznik: Rozdział 3.1.3

6. Prawo rodzinne (władza ojcowska, małżeństwo, piecza prawna)

Podręcznik: Rozdział 3.2.

J. ZABŁOCKI, Zgoda małżeńska w prawie rzymskim, [w:] Honeste vivere… Księga pamiątkowa ku czci Profesora Władysława Bojarskiego, Toruń 2001, s. 303-312.

7. Kolokwium I (tematy 1-6 oraz źródła prawa)

Podziały rzeczy. Posiadanie i jego ochrona

Podręcznik: Rozdziały 5.1–5.2

W. DAJCZAK, Geneza określenia „res incorporalis” w prawie rzymskim, [w:] Studia z historii ustroju i prawa, Poznań 2002, s. 41-56.

S. BIENIEK, Geneza interdyktu de vi armata, Acta Universitatis Wratislaviensis nr 63 Prawo, Tom XVIII (1967 r.), s. 9-25.

W. ROZWADOWSKI, Posiadanie w prawie polskim na tle prawa rzym¬s¬kiego, Czasopismo Prawno-Historyczne 41/1989, nr 2, s. 7-33.

8. Pojęcie własności, jej rodzaje oraz ochrona

Podręcznik: Rozdziały 5.3.1–5.3.3; Rozdział 5.3.5

W. ROZWADOWSKI, Definicje prawa własności w rozwoju dziejowym, Czasopismo Prawno-Historyczne 36/1984, nr 2, s. 8-25.

9. Pierwotne i pochodne sposoby nabycia własności

Podręcznik: Rozdział 5.3.4

K. AMIELAŃCZYK, O rzymskim pochodzeniu zasady „nemo plus iuris…” i jej aktualności we współczesnym prawie polskim, [w:] W kręgu historii i współczesności polskiego prawa. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Arturowi Korobowiczowi, Lublin 2008, s. 503-517.

R. ŚWIRGOŃ-SKOK, Odstępstwa od zasady superficies solo cedit (uwagi historyczno-prawne), Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego, nr 7: Jednostka, państwo i prawo dawniej i dziś, Prawo nr 1/2003, s. 383-400.

W. ROZWADOWSKI, Zasiedzenie nieruchomości w dobrej wierze w prawie cywilnym na tle prawa rzymskiego, [w:] W kręgu teoretycznych i praktycznych aspektów prawoznawstwa. Księga jubileuszowa Profesora Bronisława Ziemianina, Szczecin–Poznań 2005, s. 235-258.

10. Prawa na rzeczy cudzej

Podręcznik: Rozdział 5.4

J. OŻAROWSKA-SOBIERAJ, Zasada servitutibus civiliter utendum est w prawie rzymskim i polskim prawie cywilnym, Acta Universitatis Wratislaviensis nr 305 Prawo, (2008 r.), s. 239-248.

W. BOJARSKI, Zarys pojustyniańskich dziejów emfiteuzy, Zeszyty Naukowe UMK w Toruniu, z. 52, Prawo XI (1972 r.), s. 45-58.

11. Pojęcie spadku. Dziedziczenie beztestamentowe

Podręcznik: Rozdział 4.1.1; Rozdział 4.1.3; Rozdział 4.2

M. KURYŁOWICZ, Prawo spadkowe w systematyce rzymskiego prawa prywatnego, [w:] Rozprawy z prawa prywatnego oraz notarialnego, Warszawa 2014, s. 184-193.

A. STĘPKOWSKA, Dziedziczenie beztestamentowe krewnych kognacyjnych w świetle nowel 118 i 127 Justyniana, Czasopismo Prawno-Historyczne 54/2002, nr 1, s. 57-81.

M. KURYŁOWICZ, Krąg spadkobierców ustawowych w ujęciu prawnohistorycznym, Rejent nr 11/2003, s. 15-33.

12. Dziedziczenie testamentowe

Podręcznik: Rozdział 4.1.4; Rozdział 4.3

R. ŚWIRGOŃ-SKOK, Swoboda dysponowania majątkiem na wypadek śmierci w ujęciu historycznoprawnym, [w:] Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi, Warszawa 2013, s. 527-538.

M. KURYŁOWICZ, Testamentum holographum, Rejent nr 10/2003, s. 119-126.

13. Dziedziczenie przeciwtestamentowe. Nabycie spadku. Ochrona spadkobiercy

Podręcznik: Rozdział 4.1.2; Rozdział 4.4

F. LONGCHAMPS DE BERIER, Rzymska siatka pojęć prawa spadkowego a ograniczenia odpowiedzialności za długi, Rejent nr 9/2017, s. 42-63.

14. Kolokwium (tematy 7-13 oraz prawo procesowe)

Ogólne wiadomości o zobowiązaniach (cz. I)

Podręcznik: Rozdziały 6.1–6.4; Rozdział 6.6; Rozdziały 6.8.1–6.8.3

Pomocniczo:

Podręcznik PRI: Rozdział IX § 33–36; Rozdział IX § 40

15. Ogólne wiadomości o zobowiązaniach (cz. II); Pojęcie winy

Podręcznik: Rozdział 6.9–6.10; Rozdział 6.11.2; Rozdział 6.11.4; Rozdział 6.12.9

Pomocniczo

Podręcznik PRI: Rozdział IX § 33–36; Rozdział IX § 40

S. KORDASIEWICZ, „Custodiam praestare” – ewolucja zobowiązania do strzeżenia rzeczy w prawie rzymskim, Zeszyty Prawnicze UKSW nr 7.1 (2007 r.), s. 49-75

M. SOBCZYK, Wpływ prawa rzymskiego na kształtowanie się współczesnych teorii siły wyższej, Zeszyty Prawnicze UKSW nr 6.1 (2006 r.), s. 757-790.

16. Kontrakty (kontrakty realne, werbalne i literalne)

Podręcznik: Rozdział 6.12; Rozdziały 6.14.1–6.14.4; Rozdziały 6.17–6.19

Pomocniczo

Podręcznik PRI: Rozdział IX § 37 pkt. I–V; Rozdział IX § 39

17. Kontrakty konsensualne (cz. I) – emptio-venditio

Podręcznik: Rozdział 6.13.1

Pomocniczo

Podręcznik PRI: Rozdział IX § 37 pkt. VI.1

F. LONGCHAMPS DE BÉRIER, Skargi edylów kurulnych a dyrektywa 1999/44/EC Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie określonych aspektów sprzedaży i gwarancji na dobra konsumpcyjne, Studia Iuridica nr 44 (2005 r.), s. 427-437.

18. Kontrakty konsensualne (cz. II) – locatio-conductio, societas, mandatum

Podręcznik: Rozdział 6.14.5; Rozdział 6.15–6.16

Pomocniczo

Podręcznik PRI: Rozdział IX § 37 pkt. VI.2–4

M. SOŚNIAK, Umowy dotyczące zrzeszania się się w celach gospodarczych w rozwoju historycznym (okres starożytności), Rejent nr 9/1995, s. 11-29.

E. ŻAK, Ściśle osobisty charakter kontraktu zlecenia w prawie rzymskim i we współczesnym prawie polskim, [w:] W kręgu historii i współczesności polskiego prawa. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Arturowi Korobowiczowi, Lublin 2008, s. 698-715.

19. Dalszy rozwój systemu prawa kontraktów. Zobowiązania quasi ex contracto

Podręcznik: Rozdział 6.3; Rozdział 6.13.2; Rozdział 6.20

Pomocniczo

Podręcznik PRI: Rozdział IX § 37 pkt. VII–VIII

20. Delikty (cz. I) – damnum iniuria datum

Podręcznik: Rozdział 6.5; Rozdział 6.11.1; Rozdział 6.11.5–8; Rozdział 6.21

Pomocniczo

Podręcznik PRI: Rozdział IX § 38 pkt I–II

W. WOŁODKIEWICZ, Rzymskie początki współczesnej odpowiedzialności za szkody na mieniu, Palestra nr 11-12/2011, s. 187-191.

J. KRZYNÓWEK, „Volenti non fit iniuria“. Powstanie i historia reguły, [w:] Łacińskie paremie w europejskiej kulturze prawnej i orzecznictwie sądów polskich, Warszawa 2001, s. 267-287.

21. Delikty (cz. II) – pozostałe delikty, zobowiązania quasi-deliktowe

Podręcznik: Rozdział 6.11.3; Rozdział 6.21

Pomocniczo

Podręcznik PRI: Rozdział IX § 38 pkt II–IV

22. Zmiana wierzyciela i dłużnika. Wygaśnięcie zobowiązań

Podręcznik: Rozdziały 6.7–6.8

Pomocniczo

Podręcznik PRI: Rozdział IX § 41

23. Podsumowanie. Paremie. Kolokwium (tematy 14-22)

Na zajęciach omawiane są zagadnienia wedle spisu tematów. Studenci mają wskazane zadane partie materiału z podręcznika, źródła oraz wskazaną literaturę. Po zajęciach mają także dostęp do prezentacji multimedialnych poszerzających i porządkujących materiał a dostępnych dla nich na uniwersyteckiej platformie Kampus (https://kampus.come.uw.edu.pl/ → Kursy wydziałowe i instytutowe → Wydział Prawa i Administracji → Prawo rzymskie i tradycja romanistyczna – ćwiczenia, dr W. Borysiak). Przygotować mają także zadane na zajęcia kazusy oraz tabele. Na zajęciach prowadzący aktywnie sprawdza wiedzę studentów z dotychczas przerobionych tematów oraz przygotowane kazusy omawiając je ze studentami i na tej podstawie. Nie są przewidziane prezentacje studenckie.

Materiały na kolejne zajęcia i polecana dodatkowa literatura (w formie artykułów) podawana jest w ramach spisu tematów oraz na udostępnianych prezentacjach. W miarę możliwości jest też ona udostępniana w formie elektronicznej (pliki w formacie PDF) na uniwersyteckiej platformie Kampus.

Zajęcia mogą być prowadzone zarówno w formie stacjonarnej, jak i formie zdalnej.

Pisemne cząstkowe kolokwia (3-4 w roku) po każdych dwóch przerobionych działach (ok. 6-7 tematów). Kolokwia składające się z kazusów, testu wielokrotnego wyboru oraz pytań otwartych.

Ocena w czasie zajęć wiedzy wyniesionej z dotychczas odbytych zajęć (w tym wykładów) oraz przygotowania do aktualnych zajęć.

Ocena prac domowych: kazusów, tabelek oraz innych zadań przygotowanych na podstawie podręcznika oraz udostępnianych studentom prezentacji multimedialnych

Ocena podczas zajęć aktywności oraz umiejętności logicznego i precyzyjnego myślenia.

Egzamin ustny dla wybranych osób podchodzących do egzaminu przedterminowego: ocena wiedzy wyniesionej z zajęć i umiejętności argumentacji.

Egzamin pisemny dla osób zagrożonych niezaliczeniem ćwiczeń: ocena wiedzy wyniesionej z zajęć i umiejętności argumentacji.