Historia starożytna II [2900-L-HST2] Semestr letni 2024/25
Ćwiczenia, grupa nr 8

Podaję literaturę niżej razem z tematami zajęć, do których się ona odnosi. Podanie w tej rubryce samej literatury (w układzie alfabetycznym?), w następnej zaś samych tematów, całkowicie (sic!) uniemożliwi korzystanie z tego sylabusa i – jak od lat zwracam na to uwagę – jest wyjątkowo nieroztropnym (delikatnie rzecz ujmując) pomysłem twórców tej tabelki.

I. Spisanie Prawa XII Tablic i obraz społeczeństwa rzymskie w jego świetle.

Źródła: Liwiusz, Dzieje Rzymu od założenia Miasta, przekł. A. Kościółek, wstęp J. Wolski, oprac. M. Brożek, Wrocław 1968, księga III, rozdz. 1–59, tom I, ss. 144–203 [losy ustawy Terentyliusza, Prawo XII Tablic, komisje decemwirów, leges Horatiae Valeriae]; Ustawa XII Tablic, oprac. M. i J. Zabłoccy, Warszawa 2000.

Literatura: A. Ziółkowski, Historia Rzymu, Poznań 2004, ss. 87-111 (wczesna republika) i ss. 111-120 (Prawo XII Tablic); Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu. Źródłoznawstwo starożytności klasycznej, pod red E. Wipszyckiej, t. I/II, wyd. II, Warszawa 2001, ss. 89-93 (“Tytus Liwiusz”).

II. Propaganda Augusta w poezji (Horacy, Pieśń wieku) i sztuce (posąg Augusta z Prima Porta).

Źródła: Horacy, „Pieśń wieku”, [w:] Horacy, Dzieła wszystkie, przekł. i oprac. A. Lam, Warszawa 2019, ss. 244-247; posąg Augusta z Prima Porta.

Literatura: 0. K. Christ, Historia Cesarstwa Rzymskiego od Augusta do Konstantyna, przekł. A. Gierlińska, Poznań–Gniezno 2016, ss. 129–240 („Pryncypat Augusta”). 1. M. Cytowska, H. Szelest, Literatura rzymska. Okres Augusta, Warszawa 1990, ss. 155-257 („Horacy”), gł. „Krótki zarys życia” (ss. 155-159) i „Carmen saeculare” (ss. 205-206); A. Wójcik, Talent i sztuka. Przecz o poezji Horacego, Wrocław etc. 1986, ss. 224-232; M. Beard, J. North, S. Price, Religie Rzymu. Historia, Oświęcim 2017, ss. 234-239 („Święto wiekowe [Ludi saeculares]”). 2. P. Zanker, August i potęga obrazów, przekł. L. Olszewski, Poznań 1999, ss. 171-196 („Złota epoka”); J. A. Ostrowski, Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa-Kraków 1999, ss. 181-238 („Okres Augusta”).

III. Pożar Rzymu za Nerona i prześladowanie chrześcijan.

Źródła: Tacyt, Roczniki, ks. XV, rozdz. 38–44, [w:] tegoż, Dzieła, t. I–II, przekł. S. Hammer, Warszawa 1957, t. I, ss. 457–461; Swetoniusz, Żywoty Cezarów, przekł. J. Niemirska–Pliszczyńska, oprac. J. Wolski, Wrocław 1987 (i inne wydania), ks. VI (“Neron”), rodz. 38; Euzebiusz z Cezarei, Historia kościelna, przekł. i oprac. A. Lisiecki, Poznań 1924, ks. II, rozdz. 25.

Literatura: K. Christ, Historia Cesarstwa Rzymskiego od Augusta do Konstantyna, przekł. A. Gierlińska, Poznań – Gniezno 2016, ss. 305-322 (Neron); Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu. Źródłoznawstwo starożytności klasycznej, pod red E. Wipszyckiej, t. I/II, wyd. II, Warszawa 2001, ss. 114-115 („Swetoniusz”), ss. 115-120 („Korneliusz Tacyt”); Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu. Źródłoznawstwo czasów późnego antyku, t. III, pod red. E. Wipszyckiej, Warszawa 1999, ss. 88–93 (historiografia kościelna i Euzebiusz); E. Wipszycka, “Państwo rzymskie a chrześcijaństwo do początków IV wieku”, [w:] Starożytny Rzym we współczesnych badaniach, pod red. J. Wolskiego, T. Kotuli, A. Kunisza, Kraków 1994, ss. 149–189.

IV. Elita władzy Imperium Romanum w złotym wieku Cesarstwa: kariery członków stanów senatorskiego i ekwickiego.

Źródła: wybór inskrypcji z Inscriptiones Latinae selectae, ed. H. Dessau, vol. I – III, Berlin 1892–1916.

Literatura: K. Królczyk, J. Trynkowski, “Inskrypcje łacińskie”, [w:] Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu. Źródłoznawstwo starożytności klasycznej, pod red. E. Wipszyckiej, wyd. II, Warszawa 2001, ss. 186-252; G. Alföldy, Historia społeczna starożytnego Rzymu, Warszawa 1991, ss. 146-158 („Warstwy społeczne”), ss. 158-166 („Stan senatorski”), ss. 166-179 („Inne stany i warstwy wyższe”); K. Christ, Historia Cesarstwa Rzymskiego. Od Augusta do Konstantyna, Poznań – Gniezno 2016, ss. 509 – 526 („Ekwici. Stan senatorski”), ss. 526 – 542 („Wojsko”), ss. 557- 561 („System administracyjny Imperium Romanum”) – oraz inne partie tej książki (poświęcane konkretnym wydarzeniom) pozwalające zrozumieć analizowane inskrypcje.

ćwiczenia z tekstem źródłowym.

Warunki zaliczenia zajęć [spełnione łącznie!]: a). obecność na wszystkich zajęciach (ewentualnie zaliczenie ustne na dyżurze usprawiedliwionej nieobecności – ale nie więcej niż trzech nieobecności; zaliczone w terminie nie dłuższym niż dwa tygodnie od nieobecności); b). przygotowanie do zajęć (przeczytanie wszystkich zadanych tekstów), czynny udział w zajęciach; c). zaliczenie kolokwium z mapy histerycznej Imperium Rzymskiego w zakresie Atlasu do historii starożytnej Ludwika Piotrowicza; d). indywidualna rozmowa na temat całego materiału z zajęć przeprowadzona na koniec semestru, w pierwszym tygodniu sesji letniej (bez możliwości przystąpienia do tej rozmowy więcej niż jeden raz) – celem tej rozmowy jest tylko utwierdzenie mnie, co do trafności mojej decyzji w sprawie oceny z zajęć (nie jest to ani egzamin, ani zaliczenie zajęć, które mogłyby być – a nie będą - poprawiane).

prof. Paweł Janiszewski UWAGA 1: używanie podczas zajęć telefonu, laptopa itp., w celach innych niż związane z zajęciami, będzie skutkowało przekazaniem ich użytkownika/użytkowniczki do dyspozycji Kierownik Jednostki Dydaktycznej Wydziału Historii z moją prośbą o usunięcie z grupy; ten sam skutek będą miały wszelkie inne działania, które zakłócają lub uniemożliwiają prowadzenie zajęć.

UWAGA 2: zastrzegam sobie prawo do ewentualnych niewielkich zmian w zakresie źródeł i literatury do zajęć, spowodowanych potrzebami i możliwościami uczestników zajęć oraz ewentualną publikacją nowych źródeł i opracowań.