Psychologia rozwoju człowieka I 2500-PL-PS-OB2Z-2
Wykład (WYK) Semestr zimowy 2023/24

Efekty nauczania - wiedza

Student/Studentka

1. przywołuje najważniejsze badania, teorie i osiągnięcia w psychologii rozwoju człowieka, szczególnie w odniesieniu do okresu niemowlęctwa oraz wczesnego i średniego dzieciństwa.

2. wskazuje podstawowe mechanizmy i obszary rozwoju oraz wpływające na rozwój konteksty, szczególnie w odniesieniu do pierwszych lat życia człowieka i przywołuje wyniki najnowszych badań w tym zakresie.

3. odnosi się do teorii rozwoju ruchowego oraz identyfikuje kamienie milowe w rozwoju motorycznym w pierwszych latach życia.

4. identyfikuje etapy rozwoju wczesnodziecięcego przywiązania, wskazuje jego ewolucyjne podstawy i określa różnice indywidualne w zakresie przywiązania.

5. wskazuje prawidłowości rozwoju percepcji i działania w świecie przedmiotów i w świecie społecznym oraz przywołuje wyniki najważniejszych badań w tym zakresie.

6. wskazuje główne teorie rozwoju językowego, identyfikuje kamienie milowe w rozwoju językowym, odnosi się do uwarunkowań tego rozwoju oraz przywołuje wyniki badań dotyczących dwujęzyczności.

7. definiuje terminy poczucia siebie i pojęcia Ja, wskazuje mechanizmy ich rozwoju oraz identyfikuje kamienie milowe w tym rozwoju.

8. identyfikuje kamienie milowe w rozwoju emocjonalnym w pierwszych latach życia.

9. rozróżnia najważniejsze koncepcje samoregulacji we wczesnym okresie rozwoju oraz określa źródła powstawania i utrzymywania się zachowań agresywnych terminach samoregulacji.

10. rozróżnia podstawowe terminy stosowane w podejściu systemowym, określa cykl życia rodziny i wskazuje zadania rozwojowe rodziny z dzieckiem w wieku przedszkolnym.

11. identyfikuje domeny socjalizacji i efekty rozwojowe w każdej z domen we wczesnym dzieciństwie.

12. wskazuje najważniejsze kontekstualne uwarunkowania rozwoju we wczesnym okresie życia.

13. identyfikuje podstawowe zasady etyczne prowadzenia badań i pracy klinicznej z dzieckiem i rodziną.

Efekty nauczania - umiejętności

Student/Studentka

1. odwołuje się do mechanizmów, obszarów i kontekstów rozwoju, aby wyjaśnić przebieg i efekty rozwoju dziecka do ukończenia szóstego roku życia.

2. krytycznie analizuje wybrane teorie i badania nad rozwojem we wczesnym okresie życia człowieka.

Efekty nauczania - kompetencje społeczne

Student/studentka

1. jest uwrażliwiony/a na specyfikę potrzeb rozwojowych człowieka w pierwszych latach życia.

2. jest świadomy/a złożoności mechanizmów rozwoju człowieka.

3. dostrzega etyczne aspekty badań naukowych z udziałem dzieci ich rodzin oraz interwencji psychologicznych kierowanych do dzieci i ich rodzin.

Podstawą oceny jest egzamin testowy z progiem zaliczenia 60%.

Blok: Zagadnienia ogólne

1. Wprowadzenie (dr hab. Anna Cierpka)

1) Psychologia rozwojowa w historii – wielcy twórcy

2) Teorie i perspektywy teoretyczne

3) Waga psychologii rozwojowej w różnych dziedzinach współczesnej psychologii

4) Po co nam psychologia rozwojowa?

Blok: Prawidłowości rozwoju

2. Mechanizmy rozwoju (cz. 1) (dr Anna Anzulewicz)

1) Biologiczny: Johnson (mózg), dojrzewanie i doświadczenie, specjalizacja interakcyjna

2) Motoryczny: kierunki proksymodystalny i cefalokaudalny

3) Poznawczy: asymilacja i akomodacja

4) Poznanie społeczne: conspec i conlearn (Johnson)

3. Mechanizmy rozwoju (cz. 2) (dr hab. Katarzyna Lubiewska)

1) Interakcja G*E: Hipoteza zróżnicowanej podatności na wpływy środowiskowe (Belsky);

2) Przywiązanie: wrażliwość rodzicielska

3) Społeczno-emocjonalny: Rola interakcji (intersubiektywności) oraz transakcyjny model rozwoju (Poznanie społeczne, rozwój społeczno-emocjonalny, samoregulacja: transakcyjny model rozwoju (interakcja-transakcja-relacja)

Blok: Sfery rozwoju

4. Rozwój motoryczny (dr Anna Anzulewicz)

1) Kamienie milowe w rozwoju ruchowym

2) Teorie rozwoju ruchowego

3) Motoryka mała i duża

4) Działania na przedmiotach i przestrzeni

5) Wykorzystanie wiedzy o rozwoju ruchowym do wspierania diagnozy zaburzeń neurorozwojowych

5. Przywiązanie (dr hab. Katarzyna Lubiewska)

1) Etapy rozwoju przywiązania wczesnodziecięcego

2) Ewolucyjne podstawy przywiązania

3) Podstawy kształtowania się różnic indywidualnych w przywiązaniu

6. Rozwój językowy (cz. 1) (prof. dr hab. Ewa Haman)

1) Teorie rozwoju językowego

2) Kamienie milowe w rozwoju językowym (cz. I)

7. Rozwój językowy (cz. 2) (prof. dr hab. Ewa Haman)

1) Kamienie milowe w rozwoju językowym (cz. II)

2) Zagadnienia dwujęzyczności

3) Środowiskowe uwarunkowania rozwoju językowego

8. Rozwój poznawczy (dr Anna Anzulewicz)

1) Percepcja i działanie w świecie przedmiotów

2) Stadia rozwoju poznawczego

3) Funkcje wykonawcze

9. Rozwój poznania społecznego (dr Anna Anzulewicz)

1) Percepcja i działanie w świecie społecznym.

2) Rozwój przyjmowania perspektywy innych osób oraz teorii umysłu.

10. Rozwój pojęcia Ja. Rozwój społeczno-emocjonalny (dr hab. Anna Cierpka)

1) Mechanizmy rozwoju poczucia siebie pojęcia Ja: doświadczenia zmysłowe, doświadczenia społeczne

2) Kamienie milowe w rozwoju: poczucie siebie i pojęcie Ja

3) Ekspresja, percepcja i doświadczanie emocji

11. Samoregulacja (dr hab. Katarzyna Lubiewska)

1) Koncepcje i definicje samoregulacji

2) Regulacja interakcyjna i koregulacja

3) Transakcyjny model rozwoju w odniesieniu do samoregulacji

4) Zachowania agresywne jako wyraz trudności w samoregulacji

Blok: Konteksty rozwoju

12. Rodzina (dr hab. Anna Cierpka)

1) Podstawy systemowego rozumienia rodziny

2) Cykl życia rodziny z uwzględnieniem kryzysów rozwojowych

3) Zadania rozwojowe rodziny do fazy z dzieckiem w wieku przedszkolnym

4) Nienormatywne modele rodziny

13. Socjalizacja (dr hab. Anna Cierpka)

1) Koncepcja socjalizacji Grusec i Davidow

2) Socjalizacja w okresie wczesnego dzieciństwa

14. Środowisko i kultura (dr hab. Katarzyna Lubiewska)

1) Różnice w opiece rodzicielskiej, np.: kontakty twarzą w twarz vs kontakt werbalny; koncentracja na obiektach vs koncentracja na relacjach; spanie z dzieckiem, alloparenting

2) Różnice w celach socjalizacji: dobre zachowanie vs eksploracja i autonomia

3) Socjalizacja zróżnicowana ze względu na płeć dziecka

4) Różnice w strategiach socjalizacyjnych: rozpieszczanie dziecka vs kontrola

Blok: Zagadnienia ogólne

15. Etyka (dr hab. Anna Cierpka)

1) Podstawowe wartości etyczne w zawodzie psychologa - specyfika w odniesieniu do dzieci

2) Dziecko i rodzina w gabinecie psychologa

3) Dziecko i rodzina jako uczestnicy badań psychologicznych

Wykład