Szczypta (al)chemii i nauk pokrewnych dla humanistów 2

ogólnouniwersyteckie

Wykład zaprezentuje humanistom chemię (m.in. ogólną, nieorganiczną, organiczną, fizyczną), oraz szczyptę nauk pokrewnych (fizyka,

matermatyka, geologia, biologia, w szczególności fizykochemia cząstek elementranych, chemia jądrowa, geochemia, biochemia). Celem wykładu jest pokazanie, jak chemia ewoluowała na tle nauk ścisłych i przyrodniczych i jak zazębia się ona z naukami humanistycznymi (historia, antropologia kultury, religioznawstwo, psychologia, socjologia itp.) i do czego jest człowiekowi przydatna. Wykład pokazuje chemię w szerszej perspektywie: naszego poznania (na styku racjonalności i metafizyki), oraz całego naszego Świata i jego trwającej 13,8 mld lat historii.

Rozszerzony syllabus:

http://www.chem.uw.edu.pl/people/WGrochala/AL_syllabus.pdf

(8) Historia cywilizacji jako historia rozwoju chemii materiałowej i wojskowości. Epoki: kamienia, miedzi, brązu, żelaza, prochu, węgla i wody, oraz krzemu. Kulturotwórcza rola chemii. (9) Alchemia jako sztuka przemian. Holizm. "Pierwiastki", planety, kamienie, symbole, liczby. Alchemia jako "kolumna niebios". Liczby magiczne niegdyś i we współczesnej chemii. (10) Chemia mózgu. Endorfiny - hormony szczęścia. Neurotransmitery. Melatonina - hormon snu. Oksytocyna. (11) Chemia miłości. Proteiny pocałunku. Sygnalizacja i rozpoznawanie cząsteczkowe. Kiedy powstała płeć? Rewolucja w organizmie - hormony płciowe. Cholesterol i feromony. "Seksmisja chemii". (12) Fermentacja alkoholowa i delirium tremens. Woda, metanol, etanol. Alkaloidy i trucizny dozowane. Narkotyki i antydepresanty. (13) Chemia a sprawa polska. Polska chemia i chemia w Polsce. Wnuczęta Einsteina. Chemia jako "nauka spełniona". Nagrody Nobla za Wielkie Teorie. Eksplozja chemii syntetycznej. (14) Świat 13.798 ± 0.037 mld lat po Wielkim Wybuchu (i trochę przed Wielkim Kolapsem?) Nauka jako język. Antynomie. Brzytwa Ockhama. Demitologizacja i desakralizacja materii i życia. Terror Nauki i "utrata więzi z masami." Kryzys psychiki człowieka XX w. Sinusoida historyczna i Nowy Romantyzm.

Szacunkowa całkowita liczba godzin, które student musi przeznaczyć na osiągnięcie zdefiniowanych dla przedmiotu efektów uczenia się: 45h (w tym: godziny zorganizowane 30h, zaliczenie w formie egzaminu 1h, praca samodzielna studenta 14h).

[1] Theodore Gray "Wielka księga pierwiastków, z których zbudowany jest Wszechświat", wyd. Bellona, Warszawa 2011.

[2] Bill Bryson "Krótka historia prawie wszystkiego", wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2009.

[3] Mircea Eliade "Kowale i alchemicy", wyd. Aletheia, Warszawa 2007.

[4] Richard Holmes "Wiek cudów: jak odkrywano piękno i grozę nauki ", wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2010.

Po ukończeniu przedmiotu student:

- zna zależności pomiędzy dyscyplinami humanistycznymi oraz naukami ścisłymi i przyrodniczymi w kontekście filozoficznym i społecznym

- ma podstawową wiedzę o najnowszych osiągnięciach metod badań interdyscyplinarnych w naukach humanistycznych, społecznych, ścisłych i przyrodniczych

- potrafi selekcjonować oraz interpretować informacje pochodzące z różnych źródeł tekstowych, ikonograficznych, elektronicznych

- potrafi przygotować prace pisemne: esej, rozprawka naukowa, recenzja, sprawozdanie naukowe w języku polskim oraz w jednym z języków kongresowych

- rozumie dynamikę rozwoju naukowego, kulturowego i społecznego oraz śledzi nowe metody i paradygmaty badawcze

Ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność), praca semestralna (o jednym wybranym pierwiastku chemicznym w dowolnej formie literackiej), egzamin ustny. Wymagania egzaminacyjne: znajomość historii odkrycia, cech i zastosowań praktycznych jednego wybranego pierwiastka chemicznego