Ochrona ekosystemów bagiennych
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 1400-226OEB-OG |
Kod Erasmus / ISCED: |
13.104
|
Nazwa przedmiotu: | Ochrona ekosystemów bagiennych |
Jednostka: | Wydział Biologii |
Grupy: |
Przedmioty do wyboru/specjalizacyjne na kierunku MSOŚ oferowane przez Wydział Biologii Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim Przedmioty ogólnouniwersyteckie ścisłe Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wydziału Biologii |
Punkty ECTS i inne: |
2.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | ogólnouniwersyteckie |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Znaczenie ekosystemów bagiennych w przyrodzie i środowisku. Mokradła w krajobrazie. Wpływ gospodarki człowieka na stan ekologiczny mokradeł. Zagrożenia przyrody i kierunki degradacji różnego typu ekosystemów bagiennych. Ochrona bierna i czynna. Dylematy ochrony przyrody. Restytucja przyrodnicza ekosystemów bagiennych. Instrumenty finansowe ochrony mokradeł. Mokradła a rolnictwo, znaczenie programu rolnośrodowiskowego w ochronie ekosystemów bagiennych. Gatunki zagrożone ekosystemów bagiennych - zarys ekologii, metody ochrony. Wielofunkcyjne użytkowanie mokradeł; rola mokradeł w gospodarce wodnej, ochronie przeciwpowodziowej, ochronie klimatu. |
Pełny opis: |
1. Po co chronić bagna? Przegląd argumentów, zmiany paradygmatów w podejściu człowieka do bagien. Usługi ekosystemowe. 2. Czym są mokradła, rodzaje mokradeł; bagna a torfowiska; bagna jako ekosystemy, siedliska i przedmiot gospodarczego zainteresowania człowieka; zarys znaczenia bagien w przyrodzie i główne zagrożenia. 3. Zróżnicowanie ekologiczne i geograficzne ekosystemów bagiennych; przykłady różnych bagien Świata i ich zagrożenia. 4. Powiązania funkcjonalne bagien z innymi typami mokradeł w krajobrazie; znaczenie podejścia zlewniowego do ochrony mokradeł. Znaczenie mokradeł dla regulacji warunków hydrologicznych i klimatycznych. 5. Bogactwo życia na bagnach: warunki beztlenowe jako kluczowy czynnik kształtujący różnorodność biologiczną bagien, rodzaje przystosowań roślin i zwierząt do życia w warunkach bagiennych. Zagrożenia gatunków bagiennych w wyniku przekształcania mokradeł. 6. Torf i gleby bagienne. Uwarunkowania produkcji i dekompozycji torfu, przemiany w glebie torfowej po odwodnieniu. Wykorzystanie torfu i związane z nim zagrożenia bagien. 7. Sukcesja i rozwój torfowisk; torf jako archiwum informacji; torfowiska jako ekosystemy z alternatywnymi stanami stabilnymi. Koncepcja odporności ekologicznej torfowisk, hydrologiczne sprzężenia zwrotne jako czynniki warunkujące stabilność i czynniki, które ją zaburzają. Katastroficzne zmiany w rozwoju torfowisk. 8. Przyczyny odwadniania torfowisk. Wykorzystanie torfowisk w rolnictwie i przemyśle. Największe zagrożenia torfowisk na świecie. 9. Torfowiska a klimat. Torf jako zasób węgla organicznego. Emisje gazów cieplarnianych z odwodnionych torfowisk Świata. Restytucja torfowisk jako kompensacja zmian klimatu. 10. Obieg materii w ekosystemach bagiennych; status troficzny, a procesy bagienne. Rola ekosystemów bagiennych w obiegu pierwiastków w zlewni. 11. Ochrona naturalnych ekosystemów bagiennych – przykłady najcenniejszych bagien świata i Polski. 12. Ochrona bierna i czynna – podstawy wyboru. Rolnictwo bagienne jako element czynnej ochrony torfowisk; przeciwdziałanie sukcesji w warunkach zaburzonych stosunków wodnych. 13. Restytucja przyrodnicza torfowisk; odtwarzanie warunków bagiennych – metody, przykłady. Koncepcje stanów docelowych: ekosystemy naturalne (wilderness), półnaturalne, użytkowe (paludikultura). 14. Czynnik społeczny w ochronie bagien, lokalne społeczności, konflikty związane z mokradłami. 15. Priorytety ochrony i restytucji ekosystemów bagiennych w Polsce i na świecie w epoce zmian globalnych. |
Literatura: |
Joosten & Clarke 2002. The wise use of mires and peatlands. http://www.imcg.net/media/download_gallery/books/wump_wise_use_of_mires_and_peatlands_book.pdf Joosten, H., Tanneberger, F., Moen, A. (Eds.), 2017. Mires and peatlands of Europe. Schweizerbart Science Publishers, Stuttgart, Germany. Bonn, A., Allott, T., Evans, M., Joosten, H., & Stoneman, R. 2016. Peatland Restoration and Ecosystem Services: Science, Policy and Practice. Cambridge University Press, 402. (wybrane rozdziały) P. Pawlaczyk, L. Wołejko, R. Stańko, A. Jermaczek. Poradnik ochrony mokradeł. Wydawnictwo Lubuskiego Klubu Przyrodników, 2001 Wołejko L., Stańko R., Pawlaczyk P., Jermaczek A. Poradnik ochrony mokradeł w krajobrazie rolniczym. Wydawnictwo Klubu Przyrodnków, 2004 www.bagna.pl |
Efekty uczenia się: |
Po ukończeniu kursu student: • rozumie rolę ekosystemów bagiennych w przyrodzie, w tym znaczenie torfowisk w regulacji globalnego klimatu, • potrafi wskazać usługi ekosystemowe bagien i odpowiedzialne za nie mechanizmy ekologiczne, • jest świadomy przyrodniczych i środowiskowych konsekwencji przekształcania bagien przez człowieka, • zna przystosowania organizmów do warunków bagiennych; • potrafi wymienić, rozpoznać i scharakteryzować podstawowe typy ekosystemów bagiennych – uwzględniając zróżnicowanie ekologiczne i biogeograficzne, • potrafi wskazać cele i motywy ochrony i restytucji przyrodniczej bagien, • zna najważniejsze obszary występowania bagien w Polsce i na świecie, • jest przygotowany do odbycia terenowych zajęć uczących diagnozy stanu oraz planowania ochrony i restytucji ekosystemów bagiennych. |
Metody i kryteria oceniania: |
Ocena na podstawie egzaminu ustnego. |
Praktyki zawodowe: |
nie dotyczy |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2024-02-19 - 2024-06-16 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR WYK
CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin, 20 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Wiktor Kotowski, Łukasz Kozub | |
Prowadzący grup: | Wiktor Kotowski, Łukasz Kozub | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Wykład - Egzamin |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2024/25" (jeszcze nie rozpoczęty)
Okres: | 2025-02-17 - 2025-06-08 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR WYK
CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin, 20 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Wiktor Kotowski, Łukasz Kozub | |
Prowadzący grup: | Wiktor Kotowski, Łukasz Kozub | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Wykład - Egzamin |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.