Praktyki tłumaczeniowe w XIX wieku i polskie teorie przekładoznawcze [3001-PTW-OG] Semestr letni 2022/23
Konwersatorium, grupa nr 1

Baudelaire Ch., Kwiaty grzechu, przeł. Adam M-ski i A. Lanfe, Warszawa 1894.

Dickens Ch., Pustkowie, tłum. W. N., Warszawa 1856, t. 1–5.

Dickens Ch., Samotnia, tłum. T. J. Dehnel, Poznań 2018, t. 1–2.

Konopnicka M., Korespondencja, t. I: Do pisarzy: Józefa Ignacego Kraszewskiego, Stanisława Krzemińskiego, Teofila Lenartowicza, Ernesta Schwaba-Polabskiego, Jaroslava Vrchlickiego, Eliški Krásnohorskiej, Františka Kvapila, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1971.

Konopnicka M., Przekłady, [w:] eadem, Poezje w nowym układzie, t. VI, Warszawa 1904.

Konopnicka M., „Faust”. Tragedia Goethego, przekł. L. Jenike, Warszawa, nakład T. Paprockiego, „Gazeta Polska” 1888, nr 284, s. 3; nr 285; s. 2–3.

Poe E. A., Opowieści nadzwyczajne, tłum. B. Leśmian, Warszawa [1913?].

Shelley P. B., Epipsychidion, tłum. J. Kasprowicz, Warszawa [b.d.w., 1924].

Syrokomla W., Gawędy i rymy ulotne, poszyt III, Wilno 1856.

Orzeszkowa E., O przekładach [w:] tejże, Pisma krytycznoliterackie, zebrał i oprac. E. Jankowski, Wrocław–Kraków 1959.

Bibliografia uzupełniająca (kontekstowa – dla chętnych):

Balcerzan E., Poetyka przekładu artystycznego, „Nurt” 1968, nr 8.

Barańczak S., Jak tłumaczyć humor Szekspira, [w:] Od Shakespeare’a do Szekspira, red. J. Ciechowicz, Z. Majchrowski, Gdańsk 1993, s. 45–56.

Berger J., Przekłady Kasprowicza, cz. I: Poezja niemiecka, Poznań 1948.

Budrewicz A., Stanisław Egbert Koźmian – tłumacz Szekspira, Kraków 2007.

Budrewicz A., Dickens w Polsce. Pierwsze stulecie, Kraków 2015.

Cetera-Włodarczyk A., Smak morwy. U źródeł recepcji przekładów Szekspira w Polsce. Warszawa 2009.

Cetera-Włodarczyk A., Sobowtóry i barbarzyńcy: o przekładach Szekspira w XXI wieku, [w:] Szekspir wśród znaków kultury polskiej, red. E. Łubieniewska, K. Latawiec, J. Waligóra, Kraków 2012.

Górski K., Z recepcji Shelleya w Polsce [w:] tegoż, Jan Kasprowicz. Studia, Warszawa 1977, s. 34–40.

Kamieńska A., Pochwała niemożliwości, [w:] Przekład artystyczny. O sztuce tłumaczenia księga druga, red. S. Pollak, Wrocław 1975.

Kłos A., „Fatilità” i „Tempeste” Ady Negri w przekładzie Marii Konopnickiej, „Przekładaniec” 2011, s. 111–127.

Krysztofiak M., Przekład literacki a translatologia, Poznań 1999.

Krysztofiak M., Translatologiczna teoria i pragmatyka przekładu artystycznego, Warszawa 2011.

Lebiedziński H., Przekładoznawstwo ogólne wobec teorii enroi, Warszawa 1989.

Lipszyc A., O nieprzekładalności przekładu, „Literatura na Świecie” 2011, nr 5‒6, s. 69‒89.

Łukasiewicz M., Pięć razy o przekładzie, Kraków–Gdańsk 2017.

Niemirycz A., Od Chaucera do Yeatsa. Translatorskie wybory Jana Kasprowicza jako tłumacza literatury angielskiej, [w:] Jego

świat. 150-lecie urodzin Jana Kasprowicza, red. G. I gliński, Olsztyn 2011, s. 489–519.

Osiński D. M., Filologia niemożliwego. O tłumaczeniach poezji Leśmiana na język angielski i niemiecki, „Tekstualia” 2018, nr 1(52): Leśmian w Europie i na świecie, s. 11–41.

Osiński D. M., Wybory, decyzje i kłopoty translatora. Poezja angielska i niemiecka w tłumaczeniach Jana Kasprowicza, [w:] „Wykrzesać pokrewieństwo burzy”. Jana Kasprowicza drogi do wielkości. Szkice i studia, pod red. R. Okulicz-Kozaryna, K. Jaworskiego i M. Jauksza, Poznań 2021, s. 185–232.

Płaszczewska O., Przestrzenie komparatystyki – italianizm, Kraków 2010.

Polska myśl przekładoznawcza, pod red. P. de Bończa Bukowskiego i M. Heydel, Kraków 2013.

Przekład artystyczny, pod red. S. Pollaka, Warszawa 1975.

Przekład literacki, pod red. A. Nowickiej-Jeżowej i D. Knysz-Tomaszewskiej, Warszawa 1997.

Reiß K., Möglichkeiten und Grenzen der Übersetzungskritik, München 1971.

Reiß K., Textyp und Übersetzungsmethode. Der operative Text, Kronberg 1976.

Rogaczewska M., „Kęs przestrzeni” dla tłumacza. Opisy natury w Leśmianowych przekładach nowel Poego, Warszawa 2022.

Rogaczewska M., „Studnia i wahadło” Edgara Allana Poego w przekładach Baudelaire’a i Leśmiana, [w:] Leśmian w Europie i na świecie, red. Ż. Nalewajk, M. Supeł, Warszawa 2019, s. 56–95.

Tabakowska E., Słowo-po-słowie od tłumacza, [w:] L. Carroll, Alicja w Krainie Czarów, ilustr. T. Jansonn, tłum. i posł. E. Tabakowska, Kraków 2012, s. 115–117.

1. Zajęcia organizacyjne. Po co zajmować się dziewiętnastowiecznymi tłumaczeniami? Nośność i aktualność tłumaczenia.

2. Goetheańska „die Weltliteratur” i praktyki dziewiętnastowiecznej transmisji tłumaczeń na ziemiach polskich. Kręgi, obszary, kierunki w polskiej dziewiętnastowieczności. Zaborowość i podziały kompetencji tłumaczy. Szkoły tłumaczeń.

3. Po co tłumaczenia literatury klasycznej XIX wiekowi?

4. Szekspir romantyków, pozytywistów i modernistów.

5. Władysław Syrokomla i ustalanie kanonu – „Cicha noc” i inne przekłady poezji z „poszytów”.

6. Baudelaire’owskie „Kwiaty zła” czy „Kwiaty grzechu”.

7. Maria Konopnicka czyta Jaroslava Vrchlickiego.

8. Credo przekładoznawcze z 1888 roku. Wokół „Fausta” Goethego.

9. Orzeszkowa i teorie przekładu w XIX wieku.

10. Kasprowicz czyta poetów jezior i balladzistów angielskich.

11. Tłumaczenia wielkich Rosjan w XIX wieku.

12. Czytanie Dickensa na przestrzeni dwóch wieków. Od Wilhelminy Zyndram-Kościałkowskiej do Jana Dehnela.

13. Medium innego języka. Tłumaczenie zapośredniczone. Leśmian poetyzuje short stories Poego.

14.-15 Propozycje tematyki zajęć zgodne z zapotrzebowaniem uczestników.

Dyskusja, praca w grupie, metoda hermeneutyczna, metoda porównawcza.

Udział w aktywnej dyskusji podczas zajęć. Zaliczenie na ocenę.

Teksty omawiane na zajęciach są łatwo dostępne dzięki FBC oraz skanom przesyłanym przez prowadzącego zajęcia.

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych) nie ma możliwości zaliczenia zajęć.

Zajęcia prowadzone są w trybie stacjonarnym w gmachu Wydziału Polonistyki UW. W przypadku zmiany na zajęcia prowadzone on-line do uczestnictwa w zajęciach zdalnych wymagany jest komputer z działającymi kamerą i mikrofonem.