Przedmioty ogólnouniwersyteckie wystawiane przez Kolegium Artes Liberales (grupa przedmiotów zdefiniowana przez Wydział "Artes Liberales")

• Konwersatorium - 30 godzin

Postawienie teologii w ramach dyskursu humanistycznego otwiera perspektywę porównawczą refleksji prawosławnej, katolickiej i ewangelickiej, także w dialogu z innymi tradycjami i religiami; refleksji nad tym, co w nich wspólne i co odrębne. Język teologii jawi się jako samodzielny język humanistyki, będący kluczem do opisania człowieka i świata. Teologia jako jęz. humanistyki posługuje się bezpośrednim doświadczeniem człowieka, przekładając formy życia, twórczości, zachowań, uczuć, relacji społecznych na kategorie dyskursywne, wokół których na nowo budowany jest orbis humanum. Poprzez takie sproblematyzowanie teologii w jej polu zainteresowania są malarstwo, rzeźba, architektura, muzyka, literatura, doświadczenie mistyczne, liturgiczne czy ascetyczne. W ten sposób buduje się system nadrzędnych kategorii, wyznaczających dyskurs filozoficzny. Każda z wymienionych dziedzin, w obszarze teologii zyskuje nową interpretację, dla każdej z nich teologia staje się kluczem hermeneutycznym

• Konwersatorium - 45 godzin

Przedmiot poświęcony jest różnorakim manifestacjom adaptacji tekstu kultury, z naciskiem na adaptacje docelowe w formie filmu, serialu, gry wideo, słuchowiska i komiksu. Podczas zajęć słuchaczki i słuchacze analizują strategie adaptacyjne, ujmując je jednocześnie w ramy najważniejszych teorii kulturowych, odsłaniając tym samym nowe konteksty oraz funkcje danego medium i zdobywając kompetencje wymagane do świadomej recepcji tekstu kulturowego.

• Konwersatorium - 30 godzin

Analiza literacka i modelowanie utworów za pomocą sztucznej inteligencji (ChatGPT) - wspólne uczenie się zastosowań SI do analiz kulturowych. Będziemy analizować ze studentami Fraszki Jana Kochanowskiego i/lub inne utwory, identyfikując w nich motywy i nadając im formę zlematyzowaną na użytek słownikowego zastosowania. Następnie sprawdzimy, jak tę analizę literacką utworu może wykonywać sztuczna inteligencja. Dokonamy tego przez skontrolowanie ze studentami wyników intelektualnej pracy robota na większym korpusie.

• Konwersatorium - 30 godzin

This course introduces students to the fundamental elements of Art History by tracing the theme of darkness in technique and topic from Prehistory to 1945.

• Wykład konwersatoryjny - 30 godzin

Celem zajęć jest zapoznanie studentów ze zmiennymi formami istnienia ciał, rzeczy i obrazów jako kategorii poznawczych w kulturze od epok archaicznych po współczesną technoscience. W oparciu o analizę wybranych dzieł sztuki, tekstów literackich i naukowych uczestnicy będą rozwijali umiejętność ich (re)interpretacji w ujęciu inter- i transdyscyplinarnym. Skupimy się na badaniu, w jaki sposób trzy podstawowe dla człowieka kategorie jak ciało, rzecz i obraz działają jako narzędzia poznawcze, umożliwiając wchodzenie w złożone relacje ze światem oraz budowanie wiedzy o otaczającej ich rzeczywistości.

• Konwersatorium - 30 godzin

Kurs poświęcony będzie prezentacji wybranych utworów fantastycznych, w których pojawia się wątek robotów (i/lub sztucznej inteligencji) i ich (przyszłego) miejsca w cywilizacji ludzkiej. Na zajęciach teksty literackie omawiane będą w kontekście tekstów teoretycznych i teoretycznoliterackich poświęconych relacjom ludzi i maszyn, a także pojęciom takim jak sztuczna inteligencja czy osobliwość. Ekranizacje omawianych tekstów literackich oraz wybrane epizody fantastyczno-naukowych seriali wzbogacą nasze dyskusje.

• Konwersatorium - 30 godzin

Kurs poświęcony porównaniu różnych koncepcji tragedii i tragizmu w odniesieniu do trzech tekstów Szekspirowskich: Hamleta, Makbeta i Króla Leara. Podstawowym problemem poruszanym na zajęciach będzie kwestia zgodności antycznej tragedii, zakorzenionej w strukturze mitycznej, ze światopoglądem chrześcijańskim. Czy w tekstach zaliczanych do wielkich tragedii Szekspira odnaleźć można przeczucie/ zapowiedź wizji przebaczenia, pojednania i zmartwychwstania, która dominuje w późniejszych sztukach Szekspira, zwanych powszechnie romansami. Jeśli tak, to w jaki stopniu omawiane dramaty wpisują się w nasze rozumienie tragedii? Jak Szekspir rozumiał i jak przetwarzał przejęte od starożytnych pojęcie winy tragicznej? W jakim sensie jego tragedie powielają paradygmat kosmicznego determinizmu, który wyznacza drogę bohaterów antycznych? Czy jego światem również rządzi konieczność?

• Konwersatorium - 30 godzin

Zajęcia są poświęcone krytycznej lekturze „Zapisków” Judith Butler.

Skoncentrujemy się na czterech głównych zagadnieniach poruszanych przez Butler:

(1) Performatywnym znaczeniu zgromadzeń, w tym zwłaszcza masowych demonstracji;

(2) Powrocie do agory – publicznym zabieraniu głosu – skupieniu w świecie rozproszonym;

(3) Etycznym ujęciu kohabitacji wg Hannah Arendt;

(4) Emanuela Levinasa etyce różnicy i sensie Innego w kontekście kohabitacji

Zapraszam wszystkich zainteresowanych dyskusją nad politycznym potencjałem zgromadzeń publicznych i problemami, które są z tym związane.

• Konwersatorium - 30 godzin

Zajęcia będą poświęcone rekonstrukcji i interpretacji filozoficznego znaczenia dialogu w myśli europejskiej. Wydobędziemy najbardziej inspirujące wątki, począwszy od koncepcji hermeneutycznych i komunikacyjnych (Gadamer, Habermas), zakotwiczonych w greckim antyku (Heraklit, Sokrates, Platon), poprzez dialog inspirowany judaizmem i egzystencjalizmem w filozofii Rosenzweiga i Bubera, a także poprzedników i inspiratorów filozofii dialogu: Feuerbacha, Cohena, po koncepcję więzi międzyludzkiej Levinasa.

Pojęcie dyskursu naświetlimy jako współczesną postać rozmowy, która ma walor upodmiotawiania człowieka i jednocześnie sytuuje tego człowieka społecznie oraz politycznie.

• Konwersatorium - 45 godzin

sceniczne realizacje jako świadectwa kondycji ludzkiej w danej epoce. Nie historia dramatu będzie więc jego głównym przedmiotem a próba ukazania na bazie rozwoju formy dramatycznej istotnych przemian związanych z oswajaniem przez człowieka i gatunek ludzki fenomenu życia i jego najistotniejszych aspektów (stosunku do ja, stosunku do my, do natury, do boga/bogów). Celem zajęć jest ukazanie dramatu jako źródła fascynujących badań i rozmyślań z gruntu interdyscyplinarnych i dla takiego wielodziedzinowego a nawet wieloobszarowego grona został przygotowany. Mile widziani filolodzy wszelkiej maści, zwłaszcza klasyczni, historycy, historycy sztuki, psycholodzy, socjolodzy, kulturoznawcy, religioznawcy, etnografowie, prawnicy, biolodzy, medycy, prawnicy, księża, aktorzy i reżyserzy, słowem wszyscy, którzy na serio traktują swoje poszukiwania odpowiedzi na najważniejsze i odwieczne pytania ludzkości.

• Konwersatorium - 30 godzin

Rosnąca rola dzieci i młodych ludzi w życiu społecznym kieruje uwagę badawczą w stronę grupy zwykle marginalizowanej i zależnej od decyzyjności dorosłych, choćby z tego względu ciekawej poznawczo. W tym duchu zajęcia oferują wprowadzenie do interdyscyplinarnych studiów nad dzieciństwem, czerpiących z takich dyscyplin, jak socjologia, etnologia, pedagogika, kulturoznawstwo i prawo. Studia nad dzieciństwem łączą namysł nad kulturowym i społecznym konstruktem dzieciństwa, jak i realnymi dziećmi, które coraz częściej stają się współtwórcami projektów badawczych, prowadzone dyskusje dotyczyć więc będą wybranych zagadnień podejmowanych w ramach studiów nad dzieciństwem, jednocześnie oferując przegląd podejść badawczych stosowanych w naukach społecznych i humanistycznych.

• Konwersatorium - 30 godzin

Na wybranych przykładach wybitnych utworów analizie poddany zostanie różny sposób konstruowania dziwności, niesamowitości, zagadki w prozie niemieckojęzycznej (w narracji, budowie postaci, świata przedstawionego, środki językowe). Zadamy więc znane pytanie, sformułowane przez Borisa Eichenbauma: Jak to jest zrobione? (tj. czy groza, lęk są wywołane przez wytworzenie atmosfery niesamowitości – zastosowanie niedomówień, czy też przez zderzenie symboliczności i codzienności, fantastyki i realności („New Weird” genre), a może zaprezentowanie zła ludzi „zwykłych” ?

Sprawdzimy, czy te sposoby różnią się w XIX i XX wieku, dochodząc w naszej refleksji do ułożonej przez Petera Handke antologii z 1969 roku pod znamiennym tytułem: Unser gewoehnlicher Schreck (Nasz zwyczajny strach). Przy okazji analizy utworów literackich sprawdzimy przydatność postulatów teorii afektywnej.

• Konwersatorium - 30 godzin

Encyklopedia literacka - słownikowa lematyzacja wiedzy o autorze i jego twórczości (Jan Kochanowski). Istota zajęć: wybieranie z opracowań twórczości JK problemów badawczych i nadawanie im postaci haseł encyklopedycznych. Zastosowanie modeli językowych sztucznej inteligencji (ChatGPT i tp.) mogłoby nas eksperymentalnie nauczyć, jak wygląda formułowanie problemów badawczych i ich encyklopedyczna lematyzacja. Wykorzystamy tę pomoc w wykonywaniu praktycznych zadań: pisaniu haseł encyklopedycznych dotyczących twórczości pisarza. .

• Konwersatorium - 30 godzin

Sztuczna inteligencja to termin obejmujący różne systemy, których funkcjonowanie przypomina działanie ludzi. Systemy takie naśladują nasze postrzeganie zmysłowe, gromadzenie i przetwarzanie danych albo przeprowadzanie rozumowań. Zgodnie z jedną z klasycznych definicji sztucznej inteligencji są to systemy działające w sposób, który zostałby uznany za inteligentny, gdyby było to działanie człowieka.

Sztuczna inteligencja uchodzi za technologiczną nowość, tymczasem jest starsza np. od inżynierii genetycznej. Współcześnie jesteśmy świadkami rozwoju tej technologii dzięki zwiększeniu mocy obliczeniowej komputerów oraz ogromnej ilości danych .Trudno jest wskazać dziedzinę życia, w której się jej nie wykorzystuje. Już dziś prowadzi to do poważnych przemian społecznych, a w przyszłości będą one zapewne jeszcze głębsze. Upowszechnienie systemów sztucznej inteligencji można traktować jak wielki eksperyment społeczny. Możemy być pewni, że będzie on miał poważne konsekwencje etyczne i prawne.

• Wykład konwersatoryjny - 30 godzin

W dwudziestym wieku stosunek człowieka do tego, co nazywamy Naturą lub środowiskiem (naturalnym) przeszedł szereg zmian, spowodowanych m.in. stopniowym uświadamianiem sobie wpływu działalności ludzkiej na warunki panujące na Ziemi, zwiększającym się zrozumieniem teorii ewolucji Darwina czy rosnącą wiedzą na temat zdolności poznawczych zwierząt niebędących ludźmi. Zmiany te znalazły swój oddźwięk w filozofii (i szerzej – humanistyce) w postaci różnorodnych prób konceptualizacji stosunku człowieka i środowiska – niekiedy wpisujących się w tradycyjne koncepcje filozoficzne, niekiedy zupełnie nowatorskich.