Przedmioty do przyrodniczego modułu kształcenia - II stopień Artes Liberales (grupa przedmiotów zdefiniowana przez Wydział "Artes Liberales")

Semestr zimowy 2023/24

• Konwersatorium - 30 godzin

Semestr zimowy 2024/25

• Konwersatorium - 30 godzin

Zajęcia na ciekawych, współczesnych i istotnych przykładach będą służyć omówieniu biologicznych podstaw zagadnień opisywanych przez humanistykę i nauki społeczne. Efektem będzie poznanie i zrozumienie ogólnych zasad działania mechanizmów biologicznych, umiejętność rozróżnienia i posłużenia się metodologią nauk przyrodniczych na tle metodologii nauk społecznych i humanistyki. Pokażemy historię metody naukowej i jej założenia, rozwój nauk biologicznych, omawiając wybrane zagadnienia z filozofii nauki i filozofii przyrody, przeanalizujemy pojęcia dowodu naukowego, prawdy w nauce, paradygmatu w naukach przyrodniczych, jak również postprawdy, pseudonauki i tzw. fake news. Zajęcia jednocześnie pozwolą przyjrzeć się ewolucyjnym korzeniom człowieka. Spuścizny każdego etapu ewolucji nosimy w sobie, wiedza o nich, mierzalna na bardzo fundamentalnym poziomie, pomaga zrozumieć, jak działamy. Z punktu widzenia biologii omówimy m.in. świadomość, empatię, sprawiedliwość, komunikację.

Semestr zimowy 2023/24

• Konwersatorium - 30 godzin

Celem konwersatorium jest przedstawienie nowego podgatunku literackiego zwanego cli-fi (climate fiction). Podczas zajęć będziemy czytać zarówno wczesne teksty cli-fi, napisane nim narodziła się współczesna świadomość ekologiczna (J.G. Ballard, John Christopher), a poświęcone różnym scenariuszom zagłady klimatycznej, jak i teksty z przełomu wieków. Przeczytamy utwory ostrzegające przed skutkami „zimy nuklearnej” (Frederik Pohl, Cormac McCarthy, Kurt Vonnegut), a także wybrane najnowsze utwory cli-fi opisujące ofiary tzw. „eco-anxiety”, czyli depresji klimatycznej (Margaret Atwood, Pablo Bacigalupi). Kontekstem dla naszych rozważań będą teoretyczne teksty pisane od lat 70. ubiegłego wieku autorstwa m.in. Jamesa Lovelocka, Michelle Bastian i E. Ann Kaplan.

Semestr letni 2023/24

• Wykład - 30 godzin

Semestr letni 2024/25

• Konwersatorium - 30 godzin

Zajęcia mają na celu zaznajomienie studentów nie specjalizujących się w dziedzinie nauk biologicznych ze współczesną wiedzą na temat biologii i genetyki człowieka. Podkreślana jest też kwestia zastosowania racjonalnej metody naukowej do problemów biologii człowieka, na tle często dyskutowanych i budzących kontrowersje zagadnień.

Semestr letni 2024/25

• Konwersatorium - 30 godzin

W dwudziestym wieku stosunek człowieka do tego, co nazywamy Naturą lub środowiskiem (naturalnym) przeszedł szereg zmian, spowodowanych m.in. stopniowym uświadamianiem sobie wpływu działalności ludzkiej na warunki panujące na Ziemi, zwiększającym się zrozumieniem teorii ewolucji Darwina czy rosnącą wiedzą na temat zdolności poznawczych zwierząt niebędących ludźmi. Zmiany te znalazły swój oddźwięk w filozofii (i szerzej – humanistyce) w postaci różnorodnych prób konceptualizacji stosunku człowieka i środowiska – niekiedy wpisujących się w tradycyjne koncepcje filozoficzne, niekiedy zupełnie nowatorskich.

Semestr zimowy 2023/24

• Konwersatorium - 30 godzin

Dla ludzkiego umysłu umiejętnością niejako naturalną jest wytwarzanie znaczenia ze składników przechowywanych w pamięci. Czy tak samo wygląda to w przypadku Sztucznej Inteligencji (SI)? Czy SI korzysta z zasobów pamięciowych tak jak ludzki umysł? Czy pod wpływem rozwijania SI zmieniają się rola pamięci i pojęcie znaczenia?

Celem zajęć jest rozważenie powyższych problemów w świetle dawnej i współczesnej literatury oraz sformułowanie przez studentów koncepcji badań dotykających tej problematyki.

Semestr letni 2023/24

• Konwersatorium - 30 godzin

Zajęcia mają na celu prześledzenie relacji między polityką żywnościową a kapitalizmem, zarówno w ujęciu historycznym, jak i współczesnym. Przyjrzymy się, jak te relacje kształtują się w perspektywie długiego trwania i jak ewoluuje ich dynamika pod wpływem zmian społecznych i technologicznych. Szczególny nacisk położony zostanie na praktyki związane z chowem i hodowlą zwierząt, zostaną one jednak ukazane w szerszym kontekście uwzględniającym zmianę postrzegania przyrody (i relacji człowieka ze środowiskiem), jaka zaszła w nowoczesności, zwłaszcza w biopolitycznych reżimach traktujących życie jako zasób.

Semestr letni 2024/25

• Konwersatorium - 30 godzin

Celem zajęć jest przedyskutowanie najnowszych badań na temat świadomości zwierząt pozaludzkich w kontekście ogłaszanych przez naukowców deklaracji i wytycznych o charakterze etycznym i politycznym. Punktem wyjścia jest Nowojorska Deklaracja na temat Świadomości Zwierząt podpisana 19 kwietnia 2024, w której grupa wybitnych specjalistów i specjalistek prezentuje argumenty wskazujące, że można zasadnie przypisywać jakąś formę świadomości zwierzętom, które do tej pory nie były rozważane w tym kontekście, m. in. bezkręgowcom. Porównamy ją ze starszą deklaracją z Cambridge, omawiając szczegółowo badania, które skłoniły środowisko naukowe do zmiany zdania, a także praktyczne konsekwencje przyjęcia deklaracji. Zastanowimy się, jakie rozumienie świadomości stoi za metodologią badań, jak nowe podejścia ujmuje się w kontekście ewolucyjnym i jak ma się to do teorii na temat świadomości ludzi.

Semestr letni 2023/24

• Konwersatorium - 30 godzin

Celem przedmiotu jest zdobycie podstawowej wiedzy z dziedziny zoosemiotyki jako nauki o sygnałach w świecie zwierząt analizowanych z perspektywy etologii i semiotyki oraz wprowadzenie do interdyscyplinarnych badań zoosemiotycznych prowadzonych w Polsce i na świecie. Konwersatorium jest adresowane do studentów, którzy chętnie podejmują wyzwania intelektualne z pogranicza humanistyki i science, interesują się światem zwierzęcym, ale jednocześnie nie unikają porównań komunikacji zwierząt z językiem ludzkim w poszukiwaniu różnic i cech wspólnych.

Zoosemiotyka wiąże się z semiotyką, językoznawstwem, etologią, teorią informacji i teorią komunikacji, socjobiologią oraz studiami nad inteligencją zwierząt.